WİLSON İLKELERİ
ABD Başkanı Wilson, savaşa girerken İtilâf Devletlerine şartlar öne sürmüş, kabûl edilmiştir. İlkeler özetle şöyledir:
- Gizli paylaşım antlaşmaları yapılmayacak (İtilâf Devletleri yine de Osmanlı Devleti’ni paylaşmıştır).
- Milletler Cemiyeti Kurulacak (Milletler Cemiyeti, günümüzdeki Birleşmiş Milletler Teşkilatı’ndan farklıdır. İlki, 1919-1948 arasında varlığını sürdürmüştür. Birleşmiş Milletler 1945’de kurulmuştur).
- Yenenler, yenilenden toprak almayacak
- Her millet, çoğunlukta olduğu bölgede kendi kaderini belirleyecek (bir bölgede hangi millet çoğunluktaysa, orayı yönetme hakkı çoğunlukta olan millete aittir).
- Osmanlı Devleti’nin Türk bölgelerinde Türk egemenliği kurulacak. Orada yaşayan azınlıklara hakları verilecek.
- Boğazlar dünyâ ticâretine açık tutulacak.
Osmanlı Devleti, 30 Ekim 1918 Mondros Ateşkes Antlaşması (Mütârekesi) ile savaştan çekilmiştir. Kısa süre sonra, Almanya ve Avusturya da yenilgiyi kabûl etmişlerdir (Almanya ateşkesi fiilen Osmanlı Devleti’nden önce istemiştir).
- Almanya ile Versay,
- Avusturya ile Saint Germain,
- Bulgaristan ile Nöyyi antlaşmaları yapılmıştır.
- Trianon Antlaşması ile de, Avusturya’dan ayrılan Macaristan’a askerî ve mâlî denetim uygulanmıştır.
- Osmanlı Devleti ile imzalanan Sevr Antlaşması, Kurtuluş Savaşı’ndan dolayı uygulanamamıştır.