Bir sözcük p,ç,t,k sert ünsüzlerinden biriyle biterken, bu sözcüğe ünlüyle başlayan bir ek getirildiğinde, sert ünsüzler yumuşayarak; p,b ‘ye – ç,c ‘ye – k,ğ ‘ye – t,d ‘ye dönüşür.
pçtk => bcdğ
örnek:
Balık balığın
Kitap kitaba
Ağaç ağacı
Kağıt kağıdı
Ünsüz Yumuşaması İle İlgili Kurallar:
-Kimi Türkçe ve Türkçe’ye girmiş sözcüklerde yumuşama görülmez.
Örnek:
Konut konutun (Türkçe)
hilafet hilafeti (Yabancı)
Taşıt taşıta (Türkçe)
barikat barikatın (Yabancı)
-Tek heceli sözcüklerde de genellikle yumuşama olmaz.
Örnek:
Saç saçım
Kaç kaça
-Özel adların sonuna gelen p,ç,t,k set ünsüzleri yalnızca (bilgi yelpazesi) okunurken yumuşatılır. Bu yumuşama yazımda gösterilmez.
Örnek:
Okunuş Yazılış
Ayvalığ’a Ayvalık’a
Ahmed’in Ahmet’in
Yumuşamanın olmadığı durumlar:
1. Özel adlara gelen eklerin yazılışlarında olmaz:
Örn:
Ahmet-i > Ahmet’i
Gemlik-e > Gemlik’e
2.Yabancı asıllılarda olmaz:
örn:
millet-e > millete
tazyik-e > tazyike
hukuk-u > hukuku
sürat-i > sürati
kaset-i > kaseti
3.Tek heceli sözcüklerde genelde olmaz:
örn:
at-a > a
ok-u > oku
ip-e > ipe
suç-u > suçu
iç-e > içe vb.
Tek hecelilerde olanlar:
Örn:cep-i>cebi çok-u>çoğu taç-ı>tacı kap-ı>kabı yurt-u>yurdu