Türklerin tarih boyunca kullandıkları takvim çeşitleri

Türkler, tarih boyunca aşağıdaki takvimleri kullanmışlardır:

  1. 12 Hayvanlı Takvim: Türklerin kullandığı en eski takvimdir.[3] Güneş yılı esaslıdır. Her yıla bir hayvan ismi verilir. 12 aydan oluşur. (Sıçan, sığır, pars, tavşan, ejderha, yılan, at, koyun, maymun, tavuk, köpek, domuz) Hunlar, Göktürkler, Uygurlar, Kırgızlar, Moğollar vs. tarafından kullanılmıştır. Başlangıcı yoktur.[4] Bu takvimde yılın başı, 21 Mart’tır. Ancak Güneş Yılı ile Ay Yılı arasında 13 günlük bir fark bulunduğundan, 21 Mart tarihi, bazı topluluklarda Mart’ın 9’una, nadiren bazı topluluklarda 1 – 3 Nisan ve 21 Haziran’a tekâbül eden kutlamalara yol açmıştır.[5]
  2. Hicri Takvim: Ay yılı esaslıdır. Hicret başlangıçlıdır; [4] Başlangıç olarak Hz. Muhammed’in Mekke’den Medine’ye hicret ettiği 622 yılını alır.[3] İlk kez Hz. Ömer zamanında kullanılmaya başlanmıştır.[4] Türkler, İslâmîyet’i kabul ettikten sonra bu takvimi kullanmaya başlamışlardır.[6] Bugün Ramazan, kurban bayramı ve kandiller gibi dini günlerde bu takvimi kullanmaktayız.[3]
  3. Celali Takvimi (Takvîm-i Melîkî): Büyük Selçuklu Sultanı Melikşah’ın isteği ile Nizamülmülk tarafından Ömer Hayyam’ın başkanlığında bir
    komisyona hazırlatılmıştır.[6] Büyük Selçuklu Devleti’nde Melikşah zamanında ayrıca Harzemşahlar ve Babürler tarafından da kullanılmıştır.[4] Celâli takvim Melikşah’ın ölümünden sonra terk edilmiştir.[6] Güneş yılı esaslıdır. İran kökenlidir. (1079)
  4. Rumi (Mali) Takvim: Güneş yılı esaslı bir takvimdir. Osmanlılarda IV. Mehmet zamanında kullanılmaya başlanmıştır. Sadece ekonomik alanda (maliye) kullanılmıştır. Tanzimat’la beraber resmileşerek yaygınlaşmıştır. Hicret başlangıçlıdır.
  5. Miladi Takvim: 1 Ocak 1926’dan itibaren kullanılmaya başlanmıştır.[4] Güneş yılını esas alır.[3] Mısırlılar bulmuş, Yunan ve Romalılar geliştirmiş, [4] İyon ve Yunanlılar kanalıyla Batı’ya aktarılmıştır.[3] Hz. İsa’nın doğumu (Milat – 0) başlangıç kabul edilmiştir.[4] Romalılar Sezar zamanında JULYEN takvimi olarak düzenlemiş ve kullanmışlardır. Yeniçağda Papa XII.Gregor tarafından yeniden yapılan düzenlemelerle GREGORYAN TAKVİMİ olarak anılmıştır. Günümüzde ise Milat takvimi denilmektedir

Yorum yapın

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.