PÇTK kuralı nedir? PÇTK nedir?
Ünsüz Yumuşaması (Değişimi) Kuralı : Bir sözcük pçtk sert ünsüzlerinden biriyle biterken bu sözcüğe ünlüyle başlayan bir ek getirildiğinde sert ünsüzler yumuşayarak;
pb ‘ye – çc ‘ye – kğ ‘ye – td ‘ye dönüşür.
Örnek : Balık balığın
Kitap kitaba
Ağaç ağacı
Kağıt kağıdı
Ünsüz Yumuşamasıyla İlgili Kurallar :
1) Kimi Türkçe ve Türkçe’ye girmiş sözcüklerde yumuşama görülmez. Örnek : Konut konutun (Türkçe) hilafet hilafeti (Yabancı)
Taşıt taşıta (Türkçe) barikat barikatın (Yabancı)
2) Tek heceli sözcüklerde de genellikle yumuşama olmaz.
Örnek : saç saçım
Kaç kaça
3) Özel adların sonuna gelen pçtk set ünsüzleri yalnızca okunurken yumuşatılır. Bu yumuşama yazımda gösterilmez.
Örnek : Okunuş Yazılış
Ayvalığ’a Ayvalık’a
Ahmed’in Ahmet’in
Bazı istisnalar
Tek heceli sözcüklerde genellikle ünsüz yumuşaması görülmez:
- top > topa
- koç > koçum
- dut > dutu
Yabancı dillerden Türkçeye geçen kimi sözcüklerde yumuşama olmaz.
- bisiklet > bisikleti
- hukuk > hukuku
- kart > karta
- ahret > ahreti
Ünsüz yumuşaması kuralı özel isimlerin “yazımında” uygulanmaz. Ancak sözcük, kural uygulanarak telaffuz edilir.
- Tokat’ı
- Zonguldak’ı
- Birleşik Krallık’a
Sert ünsüzle biten bazı öztürkçe kelimelerde de yumuşama görülmez:
- bulutu, saçım vb.