Türk Dış Politikasının Temel İlkeleri

Türk Dış Politikasının Temel Özellikleri

  •  İttifaklara önem verilmesi
  •  Devletlerin eşitliği prensibine uyulması
  •  Barışçıdır: Türkiye, Atatürk’ün “Yurtta Barış, Dünyada Barış” ilkesi çerçevesinde, devletlerarası sorunların çözümünde eşitliğe dayanan dostluklar ve ittifaklar kurmayı amaçlar.
  •  Bağımsızdır: Ülkemiz bağımsızlığını her şeyin üstünde tutarken, diğer devletlerin dış politikalarından ve yönetim sistemlerinden etkilenmez Siyasi  ve ekonomik bağımsızlığın korunmasına önem verir.
  • Gerçekçidir: Dış siyasette Türkiye dünyadaki siyasi ve ekonomik gelişmeleri göz önünde bulundurarak gerçekleştirmeyi amaçladığı hedeflere yönelir.
  • Hukuka Bağlıdır: Devletlerarasındaki meselelerin hukuki yollardan, diplomasi yoluyla ve eşitlik ilkesi ile çözümlenmesi, Türkiye’nin benimsediği bir yoldur.
  • Milli Güce Dayalıdır: Türkiye, ülke menfaatlerini ve kendi halkını dikkate alan, bilim ve teknolojiyi rehber kabul eden milli bir dış politika takip eder. Milli çıkarların korunmasına önem verir

1923-1930 DÖNEMİ

  •  Türkiye’nin dış politikası, Lozan’dan geriye kalan sorunların çözülmesine ve Lozan’da alınan kararların uygulanmasına yönelik olmuştur.
  • 1923-1930 döneminde; Musul sorunu, dış borçlar, yabancı okullar ve nüfus mübadelesi konuları Türkiye’nin dış politikasında belirleyici olmuştur.

 IRAK SINIRI VE MUSUL MESELESİ

  • Lozan Barış Antlaşması’yla Musul sorunu çö¬züme kavuşturulamamıştır. Türk Hükümeti, Musul halkının çoğunun Türk olmasından dolayı Musul’un kendisine bırakılmasını istiyordu.
  • İngiltere ise bölgenin zengin petrol yataklarına I sahip olması ve ekonomik çıkarları dolayısıyla Musul« topraklarını bırakmak istemiyordu.
  • Lozan’da Musul sorununun iki taraf arasında yapılacak karşılıklı görüşmelerle halledilmesine karar verilmişti.
  •  İkili görüşmeler sırasında bir çözüm sağlana¬mamış ve durum Milletler Cemiyetine götürülmüştü.
  • İngiltere’nin uzlaşmaz tutumu üzerine Türkiye, bölgeye müdahale kararı almış, fakat bu sırada Şeyh Sait İsyanı’nın çıkması, müdahalenin gerçekleşmesini engellemişti.
  • Sonuç olarak 5 Haziran 1926’da iki ülke arasın¬da Ankara Antlaşması imzalanmış ve Musul sorunu çözülmüştür.Türkiye, Şeyh Said isyanıyla uğraştığı için gerekli askeri mü¬dahalede bulunamadı.

Ankara Antlaşması (1926)

  • Türkiye ile İngiltere arasında yapıldı.
  • Musul, İngiliz mandasındaki Irak’a verildi.
  •  Musul’un petrol gelirlerinin % 10’u yirmi beş yıllığına Türki¬ye’ye verildi.
  •  Türkiye beş yüz bin İngiliz sterlini karşılığı bu hakkından vaz¬geçti.

Ankara Antlaşmasının Önemi

  •  Türk—İngiliz anlaşmazlığı sona erdi.
  •  Musul’un kaybıyla Misak-ı Milli’den taviz verildi.
  •  Musul’daki Türkleri koruyucu kararlar alınmadı.

DIŞ BORÇLAR SORUNU

  • Fransa ile aramızda sorun oldu.
  • Türkiye’den alacağı en fazla devlet olan Fransa, borçların al¬tın olarak ödenmesini istedi.
  • Türkiye ise borçların kağıt para olarak ve Fransız frangı şek¬linde ödenmesini kabul ettirdi.
  • Türkiye borçların ana parasını 1954’e, faizlerini ise 1984’e kadar ödedi.
  • 1929’da başlayan dünya ekonomik bunalımı Türkiye’nin borçlarını geç ödemesinde etkili oldu.

YABANCI OKULLAR SORUNU

  • Avrupalı devletler kapitülasyonlar aracılığıyla Osmanlı Devleti’nde pek çok farklı okullar açmışlar ve çeşitli haklara sahip olmuşlardır.
  • Bu okullar, zamanla Osmanlı Devleti’ne karşı bazı zararlı faaliyetlerde bulunmaya başlamışlardır.
  • Lozan Barış Antlaşması’yla; bu okullarla ilgili tek yetkili kurumun TBMM olmasına karar verilmiş ve bu okulların eğitim sistemini düzenleme yetkisi TBMM’ye verilmiştir.
  • 3 Mart 1924 tarihinde Tevhidi-Tedrisat Kanunu’nun çıkarılmasıyla tüm okullar Millî Eğitim Bakan¬lığına bağlanmıştır.
  • Lozan’da yabancı okulların Türk milli eğitim sistemine bağ¬lanması kararlaştırılmış, Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile de bu durum pekiştirilmiştir.
  • Fransa ile papalık yabancı okullarda Türk öğretmenlerin gö¬rev yapmasına ve bazı derslerin Türkçe okutulmasına karşı çıktılar.
  • Türkiye, bu sorunun kendi iç meselesi olduğunu bildirdi. Bu okullarda tarih, coğrafya, Türkçe derslerinin Türk öğretmen¬lerce okutulması, Türk müfettişlerince denetim yapılması ka¬rarlaştırıldı.

NÜFUS MÜBADELESİ (NÜFUS DEĞİŞİMİ) SORUNU

  • Nüfus mübadelesi Yunanistan’la aramızda sorun olmuştur. Lozan Antlaşması’na göre İstanbul Rumlarıyla Batı Trakya Türkleri hariç diğer Türk ve Rumların yer değiştirmesi kararlaştırılmıştı.
  • Yunanistan, özellikle İstanbul’da daha çok Rum bulundurmak istiyordu.
  • Sorun, Milletler Cemiyeti ve Lahey Adalet Divanı’nda da çö¬zümlenemedi Türk-Yunan ilişkilerini bu durum gerginleştirdi.
  • Türkiye ile Yunanistan 10 Haziran 1930’da antlaşma yaptı.
  • İstanbul Rumlarının ve Batı Trakya Türklerinin yerleşme tarihlerine bakılmaksızın           yerlerinde kalmaları kabul edildi.
  • Atatürk’ün sağlığında Türkiye ile Yunanistan  arasında yakınlaşma doğdu.
  • Yunan Başbakanı Venizelos Türkiye’yi ziyaret etti.
  • Türk – Yunan ilişkileri 1954 yılına kadar sürecek iyi ilişkiler dönemine girdi.
  • 1954 yılında ortaya çıkan Kıbrıs sorunu, Türk-Yunan ilişkilerinin yeniden bozulmasına neden olmuştur.

NELER ÖĞRENDİK?

“Türk Dış Politikasının Temel İlkeleri” üzerine 9 yorum

  1. türkiyenin uluslar arası ilişkilerinde belirlediği milli dış politika ilkelerini arıyorum yarım saattir nerde bulabilirimmmmmm ↑!!!!!

    Cevapla
    •  İttifaklara önem verilmesi
       Devletlerin eşitliği prensibine uyulması
       Barışçıdır: Türkiye, Atatürk’ün “Yurtta Barış, Dünyada Barış” ilkesi çerçevesinde, devletlerarası sorunların çözümünde eşitliğe dayanan dostluklar ve ittifaklar kurmayı amaçlar.
       Bağımsızdır: Ülkemiz bağımsızlığını her şeyin üstünde tutarken, diğer devletlerin dış politikalarından ve yönetim sistemlerinden etkilenmez Siyasi ve ekonomik bağımsızlığın korunmasına önem verir.
       Gerçekçidir: Dış siyasette Türkiye dünyadaki siyasi ve ekonomik gelişmeleri göz önünde bulundurarak gerçekleştirmeyi amaçladığı hedeflere yönelir.
       Hukuka Bağlıdır: Devletlerarasındaki meselelerin hukuki yollardan, diplomasi yoluyla ve eşitlik ilkesi ile çözümlenmesi, Türkiye’nin benimsediği bir yoldur.
       Milli Güce Dayalıdır: Türkiye, ülke menfaatlerini ve kendi halkını dikkate alan, bilim ve teknolojiyi rehber kabul eden milli bir dış politika takip eder. Milli çıkarların korunmasına önem verir

      Cevapla

Yorum yapın

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.