2-Tanzimat edebiyatının özellikle ilk dönem yazar ve sanatçıları Fransız devrimci yazarlarından (j.j.Rousseau,Montesqiue, vb.)yazarların etkisinde kalmışlardır.Bu görüşlere bağlı olarak hak,adalet,hürriyet,eşitlik, vatan, millet gibi kavramları ülkede yaymaya çalışmışlardır.
3-Tanzimat edebiyatı sanatçıları iki kuşağa ayrılır:
a)Toplum için sanat anlayışını benimseyenler Şinasi,Namık Kemal,Ziya Paşa,Ahmet Mithat Efendi
b)Sanat sanat için görüşünü benimseyenler Recaizade Mahmut Ekrem, Abdülhak Hamit Tahran,Sami Paşazade Sezai
4-Tanzimat edebiyatı sanatçıları batılı yazarların etkisiyle klasisizmin etkisinde(Şinasi,Ahmet Vefik Paşa,Ali Bey)romantizmin etkisinde (Namık Kemal,Recaizade Mahmut Ekrem,Ahmet Mithat Efendi,Abdülhak Hamit Tahran)realizmin etkisinde (Beşir Fuad,Sami Paşazade Sezai, Nabizade Nazım) eserler vermişlerdir.Ama bu dönemde bu akımların kuralları tamamen uygulanmamıştır.
5-Tanzimat edebiyatı seçkin kesim için değil halk tabakası için ortaya getirilmiş bir edebiyattır ama Tanzimat edebiyatının ikinci dönem yazar ve şairleri bu görüşten uzaklaşmışlardır.
6-Halk için yazma düşüncesinin bir sonucu olarak çoğu yazar konuşma diline yönelmek gerektiğini savunmuş ama hiçbiri eski alışkanlıklarından kopamamışlardır.
7-Tanzimat edebiyatında en büyük yenilik nesirde anlatımın kuruluşunda yapılmıştır.Amaç hüner göstermek değil halka bir şeyler vermek olmuş bu nedenle kısa anlatım tercih edilmiştir.
8-Nesirde ilk defa noktalama işareti kullanılmıştır.
9-Şiirin konusu genişletilmiş günlük hayatla ilgili her türlü konu şiirin konusu olmuştur.
10-Beyitlerin başlı başına bir bütün olmasından vazgeçilmiş şiirin bütününde bir anlam bağının olmasına dikkat edilmiştir.
11-Şiirde aruz ölçüsünün kullanılmasına devam edilmiş olup hece ölçüsünün Türklerin milli ölçüsü olduğu savunulmuş başarısız bir iki denemeden ileriye gidilememiştir.
12-Dilden yabancı kelimelerin atılmaya başlanması Türkçe’nin aruz kalıbına uydurulmasını zorlaştırmış bu nedenle nazımda eski kelimelerin kullanımına aynen devam edilmiştir.
Tanzimat Şair ve Yazarlarının Ortak Özellikleri
1-Hepsi batıcı ilim ve fen taraflısı gelişmeyi isteyen aydınlardır.Yurdu gerilikten kurtarmak isterken Türk halkının manevi değerlerine de bağlı görünürler.Hepsi dindardır.Din hükümleri ile medeniyeti karıştırmaya çalışırlar.
2-Hemen hepsi Fransız kültürüyle yetişmişleridir.Batı dendiği zaman onlar için ilk akla gelen Fransa’dır.
3-Genellikle bütün Tanzimat edebiyatı sanatçıları Fransızca’yı mektep medrese görmeden öğrenmişlerdir.Bu yönleriyle onlar didaktik sanatçılardır.
4-Tanzimat sanatçılarının hemen hepsi yüksek makam (paşa,vali vb.) sahibi devlet memurlarıdır. İç ve dış siyaseti çok iyi bilirler
5-Sanattan çok ülkü ve fikir peşinde koşmuşlardır.Her türlü haksızlığa ve zulme karşı savaş açmışlardır.
6-Toplumumuzda o güne kadar kullanılmayan bir takım kavramları (hak adalet,meşrutiyet,eşitlik,reisicumhur) kullanmaya başlamışlardır.
7-Divan edebiyatıyla yetiştikleri için divan edebiyatının iyi ve kötü yanlarını çok iyi bilirler;Divan edebiyatına sırt çevirirken sırtlarını halka dayarlar ve güçlerini halktan alırlar.
8-Batıdan aldıkları türlerin sadece bir tanesiyle uğraşmakla yetinmezler hemen hemen bütün türlerde eser verirler.
9-Tanzimat sanatçılarının hemen hepsi çok yönlü kişilerdir.Edebiyatçı, devlet memuru,siyasetçi ve mücadele adamıdırlar.
—Tanzimat Edebiyatının Amacı—
1-Eski edebiyatı yıkmak yerine sosyal hayatla geniş ölçüde ilgili yeni ve inkılapçı bir edebiyat getirmek.
2-Halka halk diliyle hitap ederek yeni edebiyatı ve yeni fikirleri çok büyük sosyal ve siyasi buhran içerisinde bulunan millete geniş ölçüde tanıtmak.
3- Millet,vatan,hürriyet,eşitlik,adalet,fikir,meşrutiyet rejimi gibi kavramları tanıtarak bunları yeniden kurmak.
Tanzimat Edebiyatının Dönemleri
1.Dönem Tanzimat Edebiyatı Özelikleri
1-Bu dönem sanatçıları ‘Sanat toplum için ‘görüşünü benimsemişlerdir.
2-Dilde sadeleşme amaçlanmış ama uygulanmamıştır.
3-Fransız yazarlardan etkilenmişlerdir
4-Romantizm akımından etkilenmişler bu nedenle eserlerdeki kişiler hastalıklı ve veremli kişilerdir.
5-Şiirde estetik güzellik yerine işlenen konu ön plana çıkmıştır. Yani içerik ön plandadır.
6-Bu dönemde yazılan romanlar roman tekniği açısından zayıftırlar. Romanda yer yer konu kesilip okura ansiklopedik bilgi verilir.
7-Noktalama işaretleri ilk defa bu dönemde kullanılmıştır.
8-Batı edebiyatından yeni türler edebiyatımıza sokulmuş ayrıca bizim edebiyatımızdaki türlerde yenileştirilmiştir.
9-Şiirde eski şekiller kullanılmış yeni konular işlenmiştir.
10-Bu dönem sanatçılarının çoğunluğu devlet adamıdır.
11-Hece ölçüsünü ve halk edebiyatını savunmuşlar ama uygulayamamış lardır.
12-Divan edebiyatına şiddetle karşı çıkmışlar fakat ondan kopamamışlardır.
13-Tanzimat edebiyatında her alanda ikilik görülür:
sade dil savunulur,ağır dil kullanılır
hece ölçüsü savunulur,aruz ölçüsü kullanılır
divan edebiyatı kötülenir,o tarzda eserler verilir vb.
14-Bu dönemin sanatçıları;Şinasi,Namık Kemal,Ahmet Mithat Efendi, Ahmet Vefik Paşa’dır.