Somut ve Soyut İsimler

1 – Somut isimler: Beş duyumuzla algılayabildiğimiz isimlerdir.

Örnek: ağaç, bardak, masa, kalem, koku, rüzgar, ev, ses.

Bunlar genellikle isim göreviyle kullanılırlar, pek görev değiştirmezler.

Sadece soyutlama yoluyla mecaz anlam kazanabilirler.

Örnek:  Çevresindekilere ışık saçıyor.

2 – Soyut isimler: Beş duyumuzla değilde ancak sezgi veya akıl yoluyla varlığını kavrayabildiğimiz isimlerdir.

Örnek: Sevgi, üzüntü, zeka, cesaret, can, ruh, iyi, kötü, nefret, korku, bencillik.

İyiyi, kötüyü, kolayca ayıramıyor. =>

ad      ad

çekim eki almış

İyi insan kötü konuşmaz.

sıfat        zarf

Soyut isimsoyut ad veya mana ismi; varlığı düşünce yoluyla kabul edilen, söylendiğinde zihinde belli bir görüntü veya tasavvur uyandırmayan bir kavramın adı:soy, ün, korku, söz, bilgi, gönül, kötülük, güzellik, doğruluk vb.Soyut olmayan, yani fiziksel varlıklara verilen isimlere ise “somut isim” denir. Bir sözcüğün birden fazla anlamı varsa bunlardan biri veya bir kısmı soyut iken diğerleri somut olabilir.

Soyut isimler oldukça yaygındır ve insan iletişimin önemli bir kısmını oluştururlar. Diller ortaya çıktığında insanoğlu öncelikle somut varlıklara isim vermiştir: yiyecek, taş, ağaç, kuş, ateş vs. Zamanla iletişim geliştikçe ve karmaşıklaştıkça sadece somut kavramlar yeterli olmamaya başlamış ve soyut kavramlar ortaya çıkmıştır.

Soyutlamaya Örnek:

  • Seni bütün gün soğukta beklediğim için hasta oldum.  (Somut isim)
    (“Soğuk” sözcüğü tek başına somut anlamlıdır. Soğuk olan havayı dokunma duyusuyla algılayabildiğimiz için bu cümlede somut anlamıyla kullanışmıştır.)
  • Bu soğuklukla kimseyle yakınlık kuramayacağını ona söylemiştim. (Soyutlaştırılmış isim)
    (Bu cümlede soğuk olan hava, su ya da her hangi bir nesnenin soğukluğu değil, insanın diğer insanlara yakınlık kurmamasını ifade eden bir tavrıdır. Yani sözcük somutken soyut yapılmış “soyutlaştırılmıştır”.
  • Yufka kalbi ile yapılanlara daha fazla dayanamadı. ( Bu cümlede yufka sözcüğü olaylardan çok çabuk etkilenme anlamında kullanılmıştır. Yani yufka somutken cümle içinde soyut anlam kazandırılmıştır. )
  • Gitarı çok daha kolay öğrenebilmenin bir yolu olmalı. ( Yol kelimesi somut anlamlı sözcükken bu cümlede “yöntem” anlamında kullanıldığından soyutlaşmıştır)


Somutlamaya Örnek:

  • Sadece biraz mutluluk için çoğu şeye razı olabilirdi. (Soyut isim)
    (Mutluluk, duyu organlarımızla algılayamadığım soyut bir kavramdır. Bu cümlede soyut anlamıyla kullanılmıştır.)
  •  Valizine katladığı bir kaç parça mutluluk ile düştü memleket yoluna. (Somutlaştırılmış isim)
    (Bu cümlede soyut olan “mutluluk” kelimesi valize katlanıp konulmuş elbiseye benzetilerek somutlaştırılmıştır.)
  • Ben güzele güzel demem güzel benim olmayınca. (Somutlaştırma = İnsan kastedilerek somutlaştırma yapılmıştır)
  • Kanadı kırık bir aşk ile sevda dağlarına tırmanabilir misin ? (Somutlaştırma = Aşk, kuşa benzetilerek somutlaştırma yapılmştır.)
  • Gözünün önündeki film karesi hayatı boyunca aklından çıkmayacaktır. (Somutlaştırma =  Hayatın belirli bir anı dönemi, üzerine kayıt yapılan bir nesneye benzetilerek somutlaştırma yapılmıştır.)
  • Bunu yapmaya yürek ister, bu her babayiğidin harcı değil. (Somutlaştırma = Somut olan yürek kelimesi, cümlede soyut olan “cesaret” anlamında kullanıldığından somutlaştırma yapılmıştır. (1983 öys)Türkçemizde çok önemli bir yeri olan deyimlerimizin hemen hepsi bu somutlaştırma yolu ile meydana getirilmiştir.

“Somut ve Soyut İsimler” üzerine 43 yorum

  1. bencede
    ğüzel
    ama
    kısa
    bunlarıda
    ekleyebılırdın
    fare,defter,bılğısayar,kıtap,kalem,top,araba,vb.
    ğenede-ışıme-yaradı

    Cevapla
  2. arkadaşlar herşey güzel ama sadece örnekelr az yhw site yayıncısı lütfen daha olgun ve daha fazla örnek koyunuz
    valla yhw yapma o zaman olum yayıncılık

    Cevapla
  3. yhw valla herşey güzel ama sadece örnekler az lütfen site yayıncısı biraz fazla örnek yazarmısn ödevlerimizi hoclaar beğenmiyo

    Cevapla
  4. haklısın begümcüğüm mesela o *****lardan biri alyna anlamamış kafasız tabi o tek değil daha birçok *****

    Cevapla

Yorum yapın

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.