Şeyh Sait Ayaklanması ( 13 Şubat 1925 )
İsyan Ergani’nin Piran kasabasında başladı.
İsyanın çıkmasında:
1.Dini taassup içerisinde yaşayan bazı kimselerin, hızla gerçekleştirilmekte olan inkılâp hareketlerini dine karşı hareketler gibi görerek halkı hükümet aleyhine kışkırtmaları.
2.Bu sırada İngiltere ile Türkiye arasında görüşülmekte olan Musul Meselesi sırasında, Türkiye’yi başka sorunlarla uğraştırarak güçsüz bırakmak isteyen İngiltere’nin Doğu illerindeki bazı cahil kitleleri kandırarak kışkırtması.
3.Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nı kuranların hükümete karşı başlattıkları sert muhalefetin rejim karşıtlarını cesaretlendirmesi.
4.Saltanat ve hilafet yanlılarının tepki duymaları etkili oldu.
İsyana karşı:
Takrir-i Sükûn Kanunu çıkarıldı,
İstiklal Mahkemeleri yeniden kuruldu.
Şeyh Sait İsyanı:
- Cumhuriyet rejimine karşı yapılan ilk isyan hareketidir,
- Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası isyanda rolü olduğu gerekçesiyle kapatılmıştır,
- İlk çok partili hayata geçiş denemesi başarısızlıkla sonuçlanmıştır,
- İngiltere, Türk Hükümeti’nin isyandan dolayı yıpranmasından faydalanarak kendi lehine avantaj sağlamıştır.