Bilimin, edebiyatın gelişmesi ve buna bağlı olarak farklı alanlarda metinlerin yazılması, metinlerin sınıflandırılması sonucunu doğurmuştur. Bu sınıflandırma metin türlerinin birbirinden ayrılmasını ve anlaşılmasını kolaylaştırmıştır. Metinler anlatım türlerine, kullanılan dilin işlevine, yazılış amaçlarına, gerçeklikle ilişkilerine göre gruplandırılabilir. Buna göre metinler genel olarak öğretici metinler ve sanatsal (kurmaca) metinler olarak ikiye ayrılır.
Sanatsal metinlerin ayırıcı özellikleri şunlardır:
- Edebi zevk uyandırmak amacıyla yazılır.
- Sözcükler gerçek anlamının yanı sıra yan ve mecaz anlamlarıyla da kullanılır.
- Öznel anlatım vardır.
- Yargılar kanıtlanmak zorunda değildir.
- Dil göndergesel işlevin yanı sıra heyecanı dile getirme, alıcıyı harekete geçirme vb. işlevlerde kullanılır.
- Olaylar değiştirilerek yazarın bakış açısıyla verilir.
- Kurmaca gerçeklik vardır.
- Üslup kaygısı ön plandadır.
- Masal, roman, hikâye, fabl, destan, şiir, halk hikâyesi gibi türler sanatsal metinlerdir.
- Öyküleme, betimleme, kişileştirme, benzetme, abartma, çeşitli duyulardan yararlanma gibi anlatım teknikleri kullanılır.
- Sanatsal metinlerin tek anlamı yoktur, sanatsal metinler çok anlamlıdır, her okunuşta yeni anlamlar kazanır.
- Sanatsal metinlerde kelime ve cümlelerin yeri değiştirilemez.
- Sanatsal metinler yazıldığı dönemin özelliklerinden ve o dönemdeki her türlü gerçeklikten izler taşır.
- Sanatsal metinler biriciktir, benzeri yapılamaz.
- Sanatsal metinlerde yalnız görünene, deneysele, hesaplanabilire değil bilinmeze, geleceğe ve olabileceklere de yer verilebilir.
- Sanatsal metinlerde ileti önceden belirlenmiş, kurallaştırılmış, değişmez bir gerçek değildir.
- İleti, metnin içyapısına sindirilmiş okurun süzüp çıkaracağı tek anlamlılıktan uzak bir ilişkiler yumağıdır.
- Sanatsal metinlerdeki her öğenin dış dünyada bir benzeri, bir karşılığı bulunabilir.
- Sanatsal metinlerde okura kendi düş gücüyle doldurabileceği boş alanlar bırakılır.
- Sanatsal metinlerde okur kendini anlatılanların akışına kaptırıp yapıttaki karakterlerle kendini özdeşleştirebilir.
- Sanatsal metinler dış dünya ile bağlantılı ama ondan farklı bir dünya sunar.
- Sanatsal metinlerde dil kişisel kullanılır.
- İleti dolaylı olarak verilir.
- Okurun düş gücüne yer bırakılır.
- Sanatsal metinlerin malzemesi dildir.
- Üç temel unsuru vardır: İçerik, dil ve üslup, yapı (şekil).