Olağanüstü yönetim usulleri
Olağanüstü haller
– Tabiî afet ve ağır ekonomik bunalım sebebiyle olağanüstü hal ilânı
– Tabiî afet, tehlikeli salgın hastalıklar veya ağır ekonomik bunalım hallerinde, Cumhurbaşkanı başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulu, yurdun bir veya birden fazla bölgesinde veya bütününde süresi altı ayı geçmemek üzere olağanüstü hal ilân edebilir.
2. Şiddet olaylarının yaygınlaşması ve kamu düzeninin ciddî şekilde bozulması sebepleriyle olağanüstü hal ilânı
– Anayasa ile kurulan hür demokrasi düzenini veya temel hak ve hürriyetleri ortadan kaldır-maya yönelik yaygın şiddet hareketlerine ait ciddî belirtilerin ortaya çıkması veya şiddet olayları sebebiyle kamu düzeninin ciddî şekil-de bozulması hallerinde, Cumhurbaşkanı başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulu, Millî Güvenlik Kurulunun da görüşünü aldıktan sonra yurdun bir veya birden fazla bölgesinde veya bütününde, süresi altı ayı geçmemek üzere olağanüstü hal ilân edebilir.
Olağanüstü hallerle ilgili düzenleme
– Anayasanın 119 ve 120 nci maddeleri uyarın-ca olağanüstü hal ilânına karar verilmesi du-rumunda, bu karar Resmî Gazetede yayımla-nır ve hemen Türkiye Büyük Millet Meclisinin onayına sunulur. Türkiye Büyük Millet Meclisi tatilde ise derhal toplantıya çağırılır. Meclis, olağanüstü hal süresini değiştirebilir,Bakanlar Kurulunun istemi üzerine, her defasında dört ayı geçmemek üzere, süreyi uzatabilir veya olağanüstü hali kaldırabilir.
– Olağanüstü hal süresince, Cumhurbaşkanı-nın başkanlığında toplanan Bakanlar Kuru-lu, olağanüstü halin gerekli kıldığı konular-da, kanun hükmünde kararnameler çıkara-bilir.
– Bu kararnameler, Resmî Gazetede yayımla-nır ve aynı gün Türkiye Büyük Millet Meclisi-nin onayına sunulur; bunların Meclisce o-naylanmasına ilişkin süre ve usul, İçtüzükte belirlenir.
Sıkıyönetim, seferberlik ve savaş hali
– Anayasanın tanıdığı hür demokrasi düzenini veya temel hak ve hürriyetleri ortadan kaldır-maya yönelen ve olağanüstü hal ilânını ge-rektiren hallerden daha vahim şiddet hare-ketlerinin yaygınlaşması veya savaş hali, savaşı gerektirecek bir durumun başgöster-mesi, ayaklanma olması veya vatan veya Cumhuriyete karşı kuvvetli ve eylemli bir kalkışmanın veya ülkenin ve milletin bölün-mezliğini içten veya dıştan tehlikeye düşü-ren şiddet hareketlerinin yaygınlaşması se-bepleriyle,
– Cumhurbaşkanı başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulu, Millî Güvenlik Kurulunun da görüşünü aldıktan sonra, süresi altı ayı aşmamak üzere yurdun bir veya birden fazla bölgesinde veya bütününde sıkıyönetim ilân edebilir. Bu karar, derhal Resmî Gazetede yayımlanır ve aynı gün Türkiye Büyük Millet Meclisinin onayına sunulur. Türkiye Büyük Millet Meclisi gerekli gördüğü takdirde sıkıyönetim süresini kısaltabilir, uzatabilir veya sıkıyönetimi kaldırabilir.
– Sıkıyönetim süresinde, Cumhurbaşkanının başkan-lığında toplanan Bakanlar Kurulu sıkıyönetim halinin gerekli kıldığı konularda kanun hükmünde kararname çıkarabilir.
– Sıkıyönetimin her defasında dört ayı aşmamak üzere uzatılması, Türkiye Büyük Millet Meclisinin kararına bağlıdır. Savaş hallerinde bu dört aylık süre aranmaz.
– Sıkıyönetim komutanları Genelkurmay Başkanlığına bağlı olarak görev yaparlar.