NABİZADE NAZIM (1862–1893)
İlk köy romanımız kabul edilen: Karabibik’i yazmıştır. Realizm, natüralizm’in öncülerinden sayılır.
İlk psikolojik roman denemesi sayılan: Zehra’yı yazmıştır.
Şiir, anı, hikaye, roman türlerinde ve bilimsel konularda eserler veren Nabizade Nazım, ilk Türkçe gerçekçi köy romanı olarak kabul edilen Karabibik’in ve Türk edebiyatındaki ilk psikolojik roman denemesi olan Zehra’nın yazarıdır.
Nabizade Nazım, daha çok romantizm etkiler taşıyan şiirlerini bilimsel konuları işleyen makalelerini, öykülerini Hazine-i Evrak, Mir’at-i Aem , Rehber-i Fünun, Afak, Berk, Manzara gibi dergilerle Tercüman-ı Hakikat, Servet, Mürüvvet gibi gazetelerde yayımlamıştır.
Şiirlerinde ölüm, tabiat, tanrı gibi terimleri işledi. Şiirde çok başarılı olduğu söylenemez. Zaten kendisi de bunlara “Heves Ettim” adını vermiştir.
1890 yılında yayımlanan Karabibik adlı uzun hikâye denilebilecek romanı, edebiyatımızda ilk köy romanı olma özelliğini taşır, kendisinin “hakikiyyun” dediği realist bir eserdir. “Zehra” (1896) romanı ise bir psikolojik roman denemesidir. Bu romanda Şehzadebaşı tiyatrolarının tulumbacı kahvelerini, kadın kavgalarını gerçekçi bir görüşle aktarmıştır. Eser, bir psikolojik roman kabul edilmez ama Türk edebiyatında psikoloji öğelerinin kullanıldığı ilk roman kabul edilir.
Yapıtları
Heves Ettim (şiir,1885)
Minimini-yahut-Yine Heves (şiir,1886)
Yadigarlarım (anı-öykü,1886)
Zavallı Kız (öykü.1890)
Bir Hatıra (öykü,1890)
Karabibik (ikinci köy romanı,1891)
Sevda (öykü,1891)
Mini Mini Mektepli (okuma ve yazma parçaları,1891)
Hala Güzel (öykü,1891)
Haspa (öykü,1891)
Seyyie-i Tesamüh (-hoşgörünün kötülüğü-uzun öykü,1892)
Esatir (mitoloji,1892)
Aynalar (fizik kitabı,1892)
Zehra (ilk psikolojik roman denemesi,1896)