Lozan Barış Antlaşması’nın Hükümleri

1. Kapitülasyonlar:Her türlü kapitülasyonlar bütün sonuçlarıyla kaldırılmıştır.(Türk tarafının istediği şekilde halledilen tek konu)
2. Dış Borçlar:İlk dış borcu 1854’te Kırım Savaşı esnasında İngiltere ve Fransa’dan almıştı ve o günden bu güne çokça artmıştı.Dış borçlar, Osmanlı Devletinin parçalanmasıyla ayrılan devletler arasında paylaştırıldı.kendine düşen payı da taksitler halinde ve Frank veya Türk parasıyla ödemeyi kabul etti (1954 yılına kadar sürmüştür) savaş tazminatı ödemeyi kabul etmedi;Yunanlılardan tazminat almaya hak kazandı ancak ödeyecek durumda olmadığı için Karaağacı bize vermeyi kabul etti1881’de kurulan Duyun ı umumiye kaldırıldı.

3. Boğazlar:Boğazlarda kesin Türk hakimiyeti sağlanamadı. Boğazlardan barış zamanı askeri olmayan gemiler geçebilecek.Savaş zamanı Türkiye savaşta yer alırsa , boğazlar üzerinde istediğini yapma hakkına sahiptir Ancak Türkiye’nin başkanlığını yaptığı bir “Boğazlar Komisyonu” boğazlardan geçişi kontrol edecek.
Boğazlardan geçiş serbest olacak,barış zamanı askeri özellik taşımayan gemi ve uçaklar geçebilecek,boğazların kıyıdan 15 km kısmı askerden arındırılacak.(Boğazlar üzerindeki kesin Türk hakimiyeti 20 Temmuz 1936 Montrö Boğazlar Sözleşmesiyle sağlanmıştır)

4. Azınlıklar:Bütün azınlıklar Türk vatandaşı sayıldığından ayrıcalık verilmedi(Erzurum Kongresinde azınlıklara ayrıcalık verilemeyeceği ilk kez belirtilmişti.)Batı Trakya’daki Türkler ve İstanbul’daki Rumlar dışında Türkler ve Rumların karşılıklı olarak yer değiştirmesi kararlaştırıldı(mübadele)Ancak Yunanlıların İstanbul’da daha fazla Rum bırakma girişimi yüzünden 1926 ve 1930 mübadeleler tekrar gündeme gelmiştir.

5. Sınırlar:
a)Batı Sınırı:Yunanlılarla Mudanya Mütarekesi esas alınarak Meriç ırmağı doğal sınır oldu.Bulgaristan sınırı1913 ve 1915 sınır düzenlemeleri esas alındı.
Adalar:Balkan Savaşlarından beri işgal altında tuttukları,Sakız ,Sisam ve Midilli adaları silahsızlandırılmak şartıyla Yunanlılarda;Boğazlar ve Çanakkale’nin güvenliği açısından da İmroz,Gökçeada, Bozcaada ve Tavşan adaları Türkiye’ye kalacak.Rodos dahil 12 ada İtalya’ya kalacak(İtalya II.dünya Savaşından yenik çıkınca buraları Yunanistan almıştır.Anlaşmanın aksine bütün Yunana adları silahlandırılmıştır).Yunanistan savaş tazminatı yerine Karaağacı Türkiye’ye verdi.
b)Güney Sınırı:20 Ekim 1921’de imzalanan Ankara Antlaşması esas alındı.Hatay sınırlarımızın dışında kaldı.
c)Doğu Sınırı:İngiltere’nin mandasında olan Irak,zengin petrol yataklarına sahip Musul yüzünden çözümlenemedi.(Musul Mısak ı Milliden verilmiş bir tavizdir.)
6. Patrikhane:Türk tarafı ,patrikhanenin yıkıcı faaliyetlerinden dolayı Türkiye sınırının dışına çıkarmak istemişse de başarılı olamamıştır.(Fatih Sultan Mehmet İstanbul’u fethedince,mezhepler arasındaki ayrılıklardan yararlanmak ve Haçlı birliğinin kurulmasına engel olmak için patrikhaneyi İstanbul’da bırakmıştı)
7. Yabancı Okullar:Türkiye’nin bir iç sorunu olduğundan bu sorun ,1926’da çıkarılan “Özel Okullar Yönetmeliği” ile çözülmüştür.
8. İstanbul:İtilaf Devletleri 6 hafta içinde şehri terk edecektir. Son işgal kuvvetleri,2 Ekim 1923’te Türk bayrağını selamlayarak İstanbul’u terk etti.6 Ekimde Şükrü Naili Paşa komutasındaki Türk ordusu İstanbul’a girdi.Milli Mücadele döneminde en üzün süre işgal altında kalan şehrimiz İstanbul olmuştur.Savaş tutsakları da karşılıklı olarak iade edilecek.

Lozan’da Çözülemeyen Konular
a) Musul Sorunu(Irak sınırı)
b) Hatay Sorunu
c) Patrikhane
d) Yabancı Okullar
e) Boğazlar Sorunu

Yorum yapın

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.