Lozan Antlaşması’nın Maddeleri:
Sınırlar:
1.Doğu Sınırı: Kars Antlaşması ile belirlenen sınır ölçü alındı.
2.Irak Sınırı: Musul petrol bölgesini Türkiye’ye bırakmak istemeyen İngiltere Irak sınırının çizilmesinde sorun çıkardı. Görüşmelerde vakit kaybedilmek istenmediğinden dolayı, Irak sınırı meselesinin, Lozan Görüşmelerinden sonra Türkiye ile İngiltere arasındaki ikili görüşmelerle halledilmesi kararlaştırıldı.
Açıklama: Irak sınırının çizilmesi, Lozan’da çözüme kavuşturulamayan tek meseledir.
3.Suriye Sınırı: Ankara Antlaşması ile belirlenen sınır ölçü alındı.
Oniki Ada: İtalya’ya bırakıldı.
Ege Adaları: Bozcaada ve Gökçeada dışındaki diğer adaların Yunanistan’a, silahlandırmamak şartıyla bırakılmasına karar verildi.
Boğazlar: Boğazlar başkanlığını Türk delegenin yapacağı şekilde bir komisyon tarafından yönetilecektir. Bu komisyon milletler cemiyeti tarafından denetlenecek ve statü milletler cemiyetinin garantisinde olacaktır. Boğazlardan serbest geçiş olacaktır. Ticaret gemilerinin geçişi serbest olacak; fakat savaş gemileri tonaja tabi tutulacaktır. Türk askeri olağanüstü durumlar hariç boğazlar bölgesinin 20 km gerisinde duracaktır.
Açıklama: Türkiye açısından Lozan Antlaşması’nın en sakat maddesi boğazlarla ilgili maddesi olmuştur. Bu madde adeta Türkiye’yi mağlup durumuna düşürerek, Türkiye’nin egemenlik haklarını kısıtlamıştır.
İstanbul’un Boşaltılması: Antlaşmanın imzalanma-sından 6 hafta sonra İstanbul boşaltılacaktır.
Açıklama: İşgalciler 2 Ekim 1923’de İstanbul’u terk etti.
Kapitülasyonlar ve Düyun-ı Umumiye:
Kapitülasyonlar ve Düyun-ı Umumiye kaldırıldı.
Borçlar: Osmanlı’nın en fazla Fransa’ya borcu olduğundan dolayı, borçlar en fazla Fransa ile tartışıldı. Borçların Birinci Dünya Savaşı sonucunda Osmanlı’dan ayrılan devletlerle TBMM arasında paylaştırılarak ödenmesine ve TBMM’nin üzerine düşen borcu taksitler halinde ödemesine karar verildi.
Ermeni Meselesi: Kapandı.
Azınlıklar: TBMM, azınlıklar bahane edilerek iç işlerine karışılmaması için bütün azınlıkları Türk vatandaşı kabul etti. İstanbul’daki Rumlar ile Batı Trakya’daki Türkler hariç; diğer azınlıkların ve dışarıdaki Türklerin ülkelerine dönebileceği kabul edildi.
Yabancı Okullar: Yabancı okulları iç meselesi sayan TBMM, Lozan görüşmelerinde yabancı okulları tartışma konusu yaptırmadı.
Savaş Tazminatı: Yunanistan, Karaağaç bölgesini savaş tazminatı olarak Türkiye’ye verecektir.
Açıklama: Bu madde, Trakya’nın Birinci Dünya Savaşı öncesindeki sınırını değiştirmiştir.
Patrikhane: Patrikhane İstanbul’da kalacaktır. Patrik seçimini, başka devletleri iç işlerine karıştırmak istemeyen Türkiye yapacaktır. Türkiye, Ortodoks din adamlarının belirlediği üç adaydan birini patrik olarak tayin edecektir. Patriğin siyasal yetkileri olmayacaktır.
Kıbrıs: İngiltere kendi toprağı saydığı Kıbrıs’ı görüşmeler esnasında tartışma konusu yaptırmadı.