Kutadgu Bilig ve Vezirlerin Görevleri

Kutadgu Bilig’de tıpkı hükümdarın adında ve temsil ettiği fikirlerde olduğu gibi, onun ilk vezirinin adı ve temsil ettiği fikirlerle ilgili olarak da birçok metafor yapılmıştır. Eserde ilk vezir, ayın tam ve en parlak hâline benzetilerek, ona “Dolunay” (Ay-toldı) adı verilmiştir27. Bilindiği gibi, karanlık gecelerde dünyayı aydınlatan tek uzay cismi dolunaydır. Kutadgu Bilig’te vezir, eski Türkçedeki “kut” kavramı ile ifade edilen “siyasî iktidarı ve egemenliği” temsil etmiştir.

Fakat Türk devletlerinde siyasî iktidarın ve egemenliğin asıl sahibi Türk hükümdarıdır. Türk hükümdarları da siyasî iktidarın ve egemenliğin bir kısmını doğrudan, diğer kısmının da dolaylı olarak, yani vasıta ile kullanmışlardır. Bu vasıta da başta vezir olmak üzere, devlet yetki ve sorumluluğunu üzerinde taşıyan bütün devlet görevlileridir (ehl-i örf). Dolayısıyla Yusuf Has Hâcib, veziri, siyasî iktidarı ve egemenliği hükümdar adına kullanan ve hükümdardan sonra gelen en büyük devlet adamı olarak görmüştür. Vezir, hükümdar tarafından seçilmiş ve atanmıştır. Vezirlik görevine getirilmek de, “devlet kuşağı (kut=siyasî iktidar ve egemenlik) kuşanmak”28 sözü ile ifade edilmiştir.

Vezir, bütünüyle hükümet teşkilâtının, yani merkez ve taşra teşkilâtını oluşturan bürokrasinin başı ve en büyük âmiridir29. Kutadgu Bilig’de vezire “Dolunay” ismi verilmekle o, “ay” yerine konularak, bu iki kelime arasında metafor yapılmıştır. Böylece vezirin, kendisine benzetilen dolunayın özellikleriyle tahayyül ve tasavvur edilmesi istenmiştir.

“Kutadgu Bilig ve Vezirlerin Görevleri” üzerine bir yorum

  1. Biz Türklerin köksüz ve karışım olduğumuzu telkin eden fikirler,daha doğrusu sapık fikiler,yeniden hortladı….Oysa dünyanın en eski devlet ve uygarlığına sahibolan atalarımız,gerek göçebe yaşantıları,gerekse Orta Asya’dan göçleri nedeni ile ve yerlerimize yerleşenlerin imhası ile izlerimiz azaldı…Ayrıca kurnaz Çinliler,bizim imparatorlarımıza bile sahip çıkıp,kendilerine maletmekle geçmişimizi silmeye çalışıyorlar.Örnek:KUBİLAY HAN-BÜYÜK ÇİN İMPARATORU…yazan John Mann.okuyun-görün..Toplumumuzda TÜRKLÜĞÜ ve TÜRKÇEYİ aşağılama eğilimine karşı koymazsak benliğimizi de yitirir,dünyada tek özgür TÜRK DEVLETİni de tarihten sileriz… TÜRKÇE yoktur diyenlere yanıt:hem de 26 çeşidi vardır.Bağımsız devlet niteliğini yitirenler(Kazakistan-Özbekistan-),dil-kültür-gelecek haklarını da ne yazık ki kullanamamaktadırlar.Sovyet Azerbeycanı,Kazakistanı…..adları almaktalar.TEOMETE

    Cevapla

Yorum yapın

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.