Kurtuluş Savaşında Güney Cephesi

Mondros Ateşkes Antlaşmasının 7. maddesi bahane edilerek Mersin,Adana ve Dörtyol Fransızlarca;Urfa ,Antep ve Maraş İngilizlerce işgal edildi.Fransa ile bir antlaşma yaparak 15 eylül 1919’da ,buradaki haklarını Fransa’ya devrederek buradan ayrıldılar.Fransızlar da ,daha önce Osmanlı Devletinin Suriye’ye sürgün ettiği Ermenileri silahlandırarak Türklere karşı saldılar.Bunun üzerine bölge halkı Kuvayı Milliye birlikleri oluşturarak Fransız ve Ermenilere karşı mücadele etmeye başladılar.İlk direniş Hatay Dörtyol’da oldu.

Maraş’ta ilk direniş,Fransızların Maraş Kalesindeki Türk bayrağını indirip yerine Fransız bayrağı asmaları üzerine başladı.Maraş Ulu Camiinin imamı Rıdvan Hoca(süt sattığı için Sütçü İmam),Cuma namazı toplanmak için gelenlere:”Kalesinde Türk bayrağı olmayan esir bir beldede Cuma namazı kılınmaz” diyerek ilk direnişi başlatan ve bizzat ilk harekete geçen kişi oldu(Sokakta sarhoş Fransız askerlerinin ,yolda yürüyen bir Türk kadınının başını açmak istemesi üzerine dayanamayarak dükkanından dışarı fırlaması ve el uzatan askeri öldürmesi üzerine kendisi de şehit edildi. .Maraş şehri, 12 Şubat 1920’de işgalden kurtarıldı.

Antep ve Urfa halkı da,Maraş halkı gibi kahramanca mücadele etti. Urfa da 10 Nisan 1920’de işgalden kurtarıldı. Antep, büyük bir direniş göstermiş(Şahin Bey en önemli önderleri) 6000 şehit verdikten sonra ancak teslim olmuştu.10 Şubat 1921’de ancak işgal edilebildi.Ankara antlaşmasıyla (20 Ekim 1921de) işgalden kurtarıldı.TBMM her üç şehri de İstiklal madalyası ile;sırasıyla,Antep’e” Gazi”(1921),Maraş’a “Kahraman”(1973),Urfa’ya “Şanlı” (1984) ünvanları vermiştir.

Antalya ve Güneybatı Anadolu’yu işgal eden İtalyanlara karşı ciddi bir savaş olmamıştır.İzmir ve cıvarını Yunanistan’a kaptıran İtalyanlar burada ekonomik çıkarlar elde etmek için milli mücadele hareketine karşı çıkmamışlardır.II.İnönü zaferinden sonra bölgeyi terk etmeye başlayan İtalyanlar Sakarya Savaşı sonucu bölgeyi tamamen terk etmişlerdir.

Güney cephesindeki savaşlar Fransa ile yapılan Ankara Antlaşmasıyla 20 Ekim 1921) sona erdi.

Bu antlaşmaya göre

• Fransa ile savaş sona erecek ,Güney Anadolu’da işgal ettiği yerleri boşaltacak
• Hatay ve İskenderun’da Fransasız mandası altında özel bir yönetim kurulacak,Türkçe resmi dil olacak ,kültürlerini geliştirebilecekler.
• Anadolu Selçuklu hükümdarı Süleyman Şah’ın mezarı Türk toprağı sayılacak ve buraya Türk bayrağı çekilecek.

Ankara Antlaşması’nın Önemi

• İlk kez savaş halinde olduğumuz bir devletle anlaşma imzalandı;İngiltere memnun olmadı
• Hatay hariç Türkiye-Suriye sınırı belirlendi.
• Güney cephesindeki savaş sona erdiğinden buradaki birlikler Batı cephesine kaydırıldı ve Batı cephesi güçlendi.