kitle iletişim araçlarının toplum üzerindeki etkileri

kitle iletişim araççlarının zararları,kitle iletişim araçlarının yararları,kitle iletişim araçlarının toplum üzerindeki etkileri
Kitle iletişim araçları, eğitiminde önemli bir role sahiptir. Özellikle ekonomik kaynakların sınırlılığı nedeniyle, toplumun her kesiminineğitim sunusundan yararlanması, istenilen ölçüde olanaklı olamamaktadır. Ayrıca, ulaşım, nüfus ve coğrafi koşullar da eğitimin yeterli ölçüde sağlanmasını engelleyen etmenler arasında yer almaktadır.

Bu bağlamda, toplumun belli konularda aydınlatılmasında ve eğitsel yayınlarla bilgi sahibi olmasında kitle iletişim araçlarının önemi göz ardı edilemez.

Kitle iletişim araçlarının toplumdaki belli başlı görevleri şu şekilde sıralanabilir:

1. Habercilik; Dünyada ve ülkedeki gelişmeleri en hızlı ve en doğru bir biçimde topluma aktarmak kitle iletişim araçlarının ana görevleridir. Ancak, bunlar, yansız ve gerçekçi biçimde ulaştırıldığı ölçüde, eğitici bir nitelik taşıyabilir.

2. Kamuoyu Oluşturma; Toplumu ilgilendiren konularda, değişik siyasal ve bilimsel görüşlerin serbestçe ortaya atılıp tartışılması, demokratik yönetimde önemli bir etken olan kamuoyu oluşturulmasına yol açar. Toplumun büyük bir bölümünü etkileyen gelişmeler karşısında kamuoyu baskısı yaratmak veya ileride olumsuz sonuçlar doğuracak konularda kamuoyunun aydınlatılması, toplumda oto-kontrolü sağlar. Bu ise yöneten ve yönetilenlerin birbirlerinin eylem ve işlemlerini daha iyi denetlemesine olanak sağlar.

3. Siyasal Sürece Katılma ve Denetleme; Toplumu belli konularda bilgili kılmak, toplumun o konuda söz sahibi olması demektir. Yani, toplumu etkileyen bir gelişme hakkında bilgisi olan bir birey, grup veya topluluğun, o konuyu denetlemesi ölçüde kolay olabilmektedir.

Toplum, yönetimin uygulamaları hakkında ne derecede bilgi sahibi olursa, o derecede uygulamayı denetleme yetkisine sahip olur. Bu bir anlamda siyasal veya demokratik katılımı da beraberinde getirir.

4. Eğitim; Kitle iletişim araçlarının, toplumsal sorunların çözümlenmesi, gereksinimlerin karşılaması için, gerekli olan ve örgün eğitim yoluyla elde edilemeyen veya elde etme olanağı bulunamayan bilgi ve becerinin kazanılmasındaki etkisi büyüktür. Özellikle bireylerin gereksinme duydukları konularda bilgi, beceri ve davranışları kazanması, temel hak ve sorumluluklarını öğrenmesi, kitle iletişim araçlarının en önemli görevlerini oluşturmaktadır.

5. Ulusal Bütünlüğün Sağlanması; Yeterli eğitim hizmeti götürülemeyen bölgelerdeki bireylerin, kitle iletişim araçlarıyla aydınlatılması, ulusal bütünlüğün sağlanmasında önemli rol oynamaktadır. Ulusal kültürün ve değerlerin geniş kitlelere yaygınlaştırılması ve maledilmesi, kitlesel eğitimle gerçekleşir. 

KİTLE İLETİŞİM ARAÇLARIYLA YAPILAN EĞİTİMİN ÖZELLİKLERİ

(RADYO VE TELEVİZYON, BASILI YAYIN, SİNEMA, TİYATRO )

Günümüzde kitle iletişimi yoluyla eğitim yapılması, ülkelerin gelişmişlik düzeylerine bağlı olarak yoğun biçimde kullanılmaktadır. Ancak, bu kullanımda, topluluklar arasındaki farklar belirleyicidir. Geri kalmış ülkeler, eğitim sorunlarının çözümünde doğrudan bu araçlardan yararlanmayı hedef alırken, gelişmiş ülkeler, bu araçlardan eğitimde yararlanmayı, geleneksel eğitim yöntemlerine yardımcı olmak üzere yeğlemektedirler. Daha üst düzeyde eğitim amacı ile bu araçlar kullanılmaktadır.

Kitle iletişim araçları ile yapılan eğitimin özelliklerine kısaca değinmekte yarar vardır. Ancak, burada bir noktayı hatırlatmak gerekir: Bu araçlar içerisinde eğitimde en yoğun olarak kullanılan araçlar, kitle iletişimi yazılı olmayan araçlardır. Bunların başında da radyo ve televizyon ile sinema gelmektedir. Bu bağlamda, özelliklere değinirken, bu özelliklerin bir bölümünün elektronik ve görüntülü araçlarla yapılan kitle iletişimi için olduğunu da belirtmek gerekir.

1. Kitle iletişim araçlarıyla “yapılan iletişim aynı anda çok geniş kitleye yapılır. Bu iletişimden belirli asgari koşullan yerine getiren herkes yaş, cinsiyet, eğitim düzeyi, yerleşim farklılığı, ırk, dil, din farklılığı gözetilmeksizin yararlanabilir.

2. Bu özelliğin doğal bir sonucu olarak da, eğitimdeki çeşitli eşitsizlikleri ortadan kaldırabilir. Bu eşitsizliklere örnek olarak cinsiyet, bölgelerarası farklılık, köy-kent, uzman, araç-gereç, ulaşım gibi eğitimi olumsuz yönde etkileyebilecek koşullan ortadan kaldırabilir.

3. Bu tür eğitim, geleneksel eğitime göre daha günceldir. Yaşanılan dünyayı, sorunları ortaya koyar, tutucu değildir.

4. Eğitimde önemli bir teknik olarak verilenin örneklerle gösterilmesi, bu araçlarla ve özellikle görüntüye dayanan televizyon, video ve film yöntemi ile çok sayıda verilebilir ve bu da eğitimin daha etkili ve akılda kalıcı olmasını sağlar.

5. Geleneksel eğitimdeki öğretmen öğesi olmadığından “öğretmen-öğrenci psikolojisi” yoktur. Birey tüm olarak doğrudan bu araçlarla karşı karşıyadır.

6. Bu araçlardan yararlanma geleneksel eğitimde olduğu gibi sürekli bir yerde bulunmayı gerektirmez. Az bir çaba ve harcama ile bu tür eğitimden yararlanma olanağı vardır. Bu daha çok radyo ve televizyon ile yapılacak eğitim için geçerlidir.

7. Kitle iletişim araçları ile yapılan eğitim tek yönlüdür. Anında iletinin alınıp alınmadığı, alındı ise öğrenilip öğrenilmediği anlaşılmaz. Geriye bildirim burada hemen görülmez. Bunun için çeşitli yöntemler geliştirilmiştir. Ancak, yüz yüze iletişimde olduğu gibi hemen ölçülmez, tepki alınmaz.

8. Bu yolla gelen iletişimler, bireyde öğrenme istek ve güdüsü yaratır. Bireyin o günkü yaşamında gereksinme duymadığı, çağdaş toplumun bireyi olmasından dolayı gerekli olan bilginin öğrenilmesi ya da bir yeteneğinin geliştirilmesi söz konusu olabilir. Oysa ki geleneksel yöntemle eğitimde bu oldukça sınırlıdır ve bireysel düzeyde dar sınırda kalır.

9. Kitle iletişimi yolu ile yapılan eğitimin sınırlılığı, geleneksel eğitim gibi tüm duyu organlarına yönelik bir öğrenmeyi içermemesidir. Yalnız görsel araçların kullanımı ya da yalnızca işitsel araçların veya yazılı araçların kullanımı ile yapılan eğitimde bir takım eksikliklerin olacağı, dolayısıyla eksikliği gidermek gerektiği açıktır. 

 KİTLE İLETİŞİM ARAÇLARININ  İŞLEVLERİ 

1. Haber verme, eğitme, eğlendirme,
2. Dış dünyayı görmemizi sağlama,

3. Kültürün toplumumuzdan, bizden sonraki toplumlara ve nesilden nesile geçisini sağlama,
4. Eşya ve hizmetlerin tanıtılmasına, satılmasına yardım etme,
5. Dışımızda oluşan fırsat ve çağrılara karşılık verme ile sosyal hareketlerde genel rızaya ulaşma arasında bağ kurmamıza yardım etme” olarak sınıflandırmıştır.

Kitle iletişim araçları, bu fonksiyonları gerçekleştirirken doğal olarak alıcı üzerinde de bir etki yaratır.

İletişim, her şeyden önce bir bilgi alışverişidir.

Bu alışverişten amaçlanan da anlamak, anlatmak, öğrenmek ve eğitim görmek ihtiyaçlarının giderilmesidir.

Bu ihtiyaçların giderilmesi amacıyla başlatılan iletişim sürecinin sonunda yaşanan olgu, etkileme ve etkilenme; yani etkileşimdir.

KİTLE İLETİŞİM ARAÇLARININ FAYDALARI

            Kitle iletişim araçları teknolojinin hızla ilerlemesiyle ülkeler, toplumlar ve insanlar arasındaki iletişimi sağlayan, günden güne gelişen araçlardan oluşmaktadır.

Tarih boyunca insanın akıl sınırlarını zorlayacak hatta üstüne çıkacak kadar gelişmelere maruz kalmıştır.
Kitle iletişim araçlarının ve teknolojinin yaygın olmadığı ilkel toplumlarda bile insanların aralarındaki iletişimi sağlayabilmek adına kendi aralarında geliştirdiği bazı iletişim biçimleri vardı.

Teknolojinin gelişmesi ve zamanın hızla ilerlemesiyle birlikte, bu ilkel topluluklardaki iletişim, yerini teknolojinin getirdiği kitle iletişim araçlarına bırakmıştır.

Eskiden ilkel gelişmemiş toplumlar arasında dumanla işaretleşmek, ıslık çalmak, posta güvercinleriyle mektup yollamak, ateş yakmak, mors alfabesi gibi o zamanın şartlarına uygun iletişim biçimleri vardı.

Zamanın hızla ilerlemesiyle insanların isteklerinin ve beklentilerinin artmasıyla kişiler ve toplumlar arasında iletişim araçları yaygınlaşmaya başladı.

Eskiden bir yerden bir yere haber ya da mektup göndermek için ulak denilen haberciler atla veya başka bir hayvanla düzgün olmayan, belki de hiç yol olmayan yerlerden, üstüne bir de günümüz çağındaki motorlu arabaların olmaması sebebiyle günlerce haftalarca bu haberi ulaştırabilmek için yolculuklar yaparlardı. Zaman, insan aklı ve teknoloji insan hayatını olumsuz yönde etkileyen bu yorgun ve uzun olumsuz koşulları geride bıraktırdı.

Kitle iletişim araçlarının çoğalması ve toplumlar arasındaki hızla değişimin artmasının başında buluşlar ve icatlarda gelmektedir. Zamana ayak uydurmak isteyen insanoğlu beklentilerinin karşısında birçok yeni buluşa sebep olmuştur tarih boyunca. Kitle iletişim araçlarının içerisine televizyon, bilgisayar, telefon, mektup, telgraf, telsiz, kitaplar, dergiler, radyo gibi araçlar girmektedir.

Kitle iletişim araçlarının yaygınlaşması ve çok iyi bir gelişim göstermesiyle bilgi aktarımı çok iyi  sağlanmaktadır. Örneğin internetin yaygınlaşmasıyla bilgilere kolayca ulaşabilme imkanı sağlanmış oldu.

İnsanların dünyada nelerin olduğundan birebir haberdar olması sağlanmıştır.

Televizyonda haber sektörünün gelişmesiyle ve bağlantı sektörünün gelişmesiyle artık dünyanın her yerindeki bilgilerin evimize kadar girdiği ve haberdar olduğumuz dönemdeyiz. Bu da dünyada neler olup bittiğinden anında haberdar olmamızı sağlayan önemli bir etkendir.

Farklı kültürlerin birbirlerini daha iyi tanımasına , bir araya gelmesine ve kaynaşmasında büyük rol oynamıştır.
            “UNUTMA Kİ KİTLE İLETİŞİM ARAÇLARI İNSANLAR ARASINDAKİ BİLGİ ALIŞVERİŞİNİ, BİREBİR İRTİBATLARINDAN SONRA SAĞLAYAN BİR GEREKLİLİK ARACI OLMALIDIR.” 

KİTLE İLETİŞİM ARAÇLARININ ZARARLARI NEDİR?                                                             

Kitle iletişim araçları denince akla gelen araçların ve onların ilettikleri bilgilerin insanlar ve hatta toplumlar üzerinde etkileri vardır. Bu etkiler olumlu ve olumsuz olarak net bir şekilde birbirinden ayrılamaz. Eğer etkilenen kişinin yaşıeğitimi yaşadığı ortam uygun değilse faydalı olması için iletilen bir bilg bile zararlı olabilir.

Bu zararları şöyle ifade edebiliriz:

Ø  Sarf edilen zaman

Ø  Bu araçların üretim ve dağıtımı için ayrılan kaynakların miktarı

Ø  Bu araçların ilettiği politik sosyal ya da kültürel bilgi (kişiye göre uygunluğu değişir)

Ø  Bilginin geçici olması

Ø  Yayılan bilgilerin düşünce farklılığı olması durumunda yaratacağı sorunlar

Ø  Bu araçların yapıldığı maddelerin sağlığa zararı (kağıt vb)

Ø  Bu araçların yaydığı zararlı maddeler (radyasyon vb)

Ø  Reklama yönelik iletişimin yaratabileceği olumsuzluklar

Ø  Kaynağı belli olmayan adreslerden alınacak yanlış ve zararlı bilgiler (İnternet vb)