Kaygının Olumlu Yönünden Yararlanın

Kaygının Olumlu Yönünden Yararlanın

Sınavlara hazırlık döneminde öğrencilerin çoğunda zihnini kurcalayan, moralini bozan ve çalışmalarını aksatan sınav kaygısı gözlenir. “Bu sınav sonunda her şey kötü olacak.”, “Bu sınavda başarılı olamayacağım”, “Sınıftaki herkes benden daha zeki.”, “Sınav sırasında bildiğim her şeyi unutabilirim.”,“Kendimi yetersiz ve eksik görüyorum.” ,“Kazanamazsam arkadaşlarım, ailem, akrabalarım, öğretmenlerim hakkımda ne düşünür?”, “Zaman hızla geçiyor”,  gibi düşünceler sınav kaygının belirtilerindendir. Kaygıya neden olan düşüncelerin bir kısmı rasyonel, bir kısmı ise rasyonel dışıdır.

k_07095134_kucuk800_sinav_kaygisiEğer sınavlara hazırlanan öğrenci, sınavlar yaklaştıkça heyecanı artıyor; kendini kötü hissediyor, tüm bildiklerinizi unuttuğunuzu hissediyor ve kendinizde bazı fiziksel değişim oluyorsa “sınav kaygısı” duyuyor demektir.

Kaygılı öğrenci nasıl fark edilir?

Kaygılı öğrenci sınavdan sonra, kendini serbest bir ortamda ve rahatlamış olduğunu hisseder. Sınav sırasında tedirgin ve kendini güvensizdir. Kurallara uymaya özen gösterir. Eleştirilmeye hazırlıksızdır, etrafınca beğenilmek ister. Kaygılandığı konularda çok heyecanlanır. Kaygı yaşayan öğrenciler, ailelerine bağımlıdır, onların devamlı kendilerine destek olmaları ve her zaman yanlarında olmalarını beklerler. Uykuları düzensizdir. Nedenini bilmediği korkular çeker. Soluğu yetmiyormuş gibi sık sık soluk alıp verir, terler. Okul korkusu bu öğrencilerde daha çabuk gelişir. Kısacası kaygılı öğrenci sürekli tedirgin olup, duygusal tepkileri abartılıdır.

Sınav kaygısının nedenleri

Sınav kaygısı özellikle son yıllarda psikoloji alanında daha fazla ilgi görmektedir. Yüksek düzeyde akademik başarı beklentisi öğrenciler üzerinde ilkokuldan itibaren yoğun bir baskı oluşturmaktadır. Yapılan bir araştırmaya göre sınav kaygısının her beş öğrenciden birini olumsuz derecede etkilediği bulunmuştur. Bu çok yüksek bir orandır. sınav kaygının pek çok nedeni olabilir. Öğrencinin kendine güvenmemesi, karamsarlık, ailenin yanlış tutumları, daha önce yaşanmış başarısızlıkların tekrarlanabileceği endişesi, imkânsızlıklar, mükemmeliyetçi yaklaşım, kötü çalışma alışkanlıkları, hedeflerdeki belirsizlik, çalışma metotlarını bilmemek, güvensizlik, danışılacak kişilerin olmaması, arkadaş çevresinin olumsuz telkinleri, öğrencinin önünde başarılı bir örnek olmaması, aile ve çevrenin bilinçsizliği, sayılabilir. Önemli olan kaygı yaşayan öğrencinin bu kaygısının nedeninin ne olduğunun tespit edilmesidir.

Kaygının olası sonuçları

Kaygılanan öğrencinin zihni devamlı olumsuz düşüncelerle meşguldür. Bu tür düşünceler öğrencinin kendine olan güvenini sarsar, çalışmalarını verimsiz kılar. Öğrenilen bilgiler transfer edilemez, okuduğunu anlama ve düşüncelerini organize etmede zorluk yaşar, dikkatte bir daralma ve azalma olur, dikkat sınavın içeriğine değil sınavın kendisine ve bağlı olarak yaşananlara odaklar, zihinsel beceriler zayıflar, bu durum ise, bilgilerin hatırlanmasını engeller. Sonuçta tüm bunların olumsuz etkisi olarak öğrencinin akademik başarısı da düşme gözlenir.

Sınav kaygısı belli düzeydeyse faydalıdır.

Kaygının belirli düzeyde tutulması öğrenciyi dinamik hale getireceğinden dolayı faydalıdır. Bu durumda öğrenci, tüm algıları açık, öğrendiklerini almaya hazır durumda olacaktır. Fakat kaygı derecesini yükselmesi ise beyinsel kilitlenmeye neden olacağından dolayı öğrenme olayına ket vuracaktır. Bundan dolayı, aşırı sınav kaygısı başarısızlığa neden olacaktır.

Sınav kaygısını azaltan faktörler

Olumsuz sınav kaygısını azaltmanın en etkili yolları öncelikle sınavlara en iyi şekilde, bir plan ve program dâhilinde hazırlanmaktır. Çalışmaları asla ertelememek, zamanı akıllı kullanmak, beklentiyi gerçekçi tutmak, başarılı olacağına inanmak kaygıyı azaltan diğer faktörlerdendir.

Kaygının belli düzeyde tutmak için,

  • Belirlenen hedefler gerçekçi olmalıdır. Gerçekçi olunmazsa hedefe yönelik yetersiz çalışmalar güvenini kıracak, bireyin kendini başarısız hissetmesine yol açacaktır.
  • Sonuca değil, sürece odaklanılmalıdır.
  • Rasyonel olamayan düşüncelerden kurtulmalıdır. Aklına gelen düşüncelere değil, yaptıklarına değer vermelidir. Gerçekçi, uygulanabilir bir plânla yapılan çalışmalar, bireyin olumsuz düşüncelerini gidermesi bakımından etkili olacaktır.
  • Başkaları adına düşünmemelidir. “Ne derler, ne düşünürler hakkımda?” gibi düşüncelere kapılmamalı, kendi yaptıklarına ve yapması gerekenlere bakmalıdır.
  • Birey düşüncelerini mantıksal hale getirmelidir. Birey, kararlı bir şekilde plânlı çalışması sonucunda: “Kazanmam için elimden geldiğince yapıyorum. Bana düşen budur. Bundan sonrası bana ait değil.” şeklindeki bir düşünceyi benimsemesi bireyi vicdanen rahatlatacak, söz konusu kaygıyı da azaltır.
  • Olaylar abartılmamalı, her şeyi kendi konumunda ve değerinde kabul edilmelidir.
  • Sınavı kazananlarla konuşulmalı, bu doğrultuda yapılan röportajlar okunmalı, neler yapılması gerektiğini öğrenilmelidir.
  • Sınava hazırlanan birey başkalarıyla kıyaslanmamalıdır.

Hepsinden önemlisi de sınavın her şey olmadığı, hele zekâ durumunun asla sınavla ölçülemeyeceği, sınavı kazanmak kadar kaybetmenin de normal olduğunun bilincinde olunmalıdır.

Yorum yapın

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.