İsmin Halleri ve Örnekler

İsimler, cümle içindeki görevlerine göre yalın veya ” -i, -e, -de, -den “ çekim eklerinden birini alarak bulunurlar. İsimlerin girdiği bu biçimlere ismin halleri denir.
İsmin beş hali vardır.
1 . İsmin yalın hali:
İsmin hal eki almamış biçimidir.
Örnek: okul, ağaç,orman,çocuk,kelebek,öğrenci,Emre ,Hasan…
2. İsmin -e hali:
İsmin sonuna ” -e ” veya ” -a “ eklerinden ‘’Büyük Ses Uyumuna’’na uygun olarak getirilmiş biçimidir.
Örnek: okula, ağaca, ormana, kelebeğe, kitaba, derde, renge, toprağa, Hasana, elmaya
NOT( 1 ) : Sesli harf ile biten cins isimler, ” -e ” hal ekini aldıklarında, isim ile hal eki arasına ” y ” kaynaştırma harfi girer.
NOT ( 2 ) : ” p, ç, t, k ” harfleri ile biten cins isimler, ” -e ” hal ekini aldıklarında Süreksiz sert ünsüzlerin yumuşaması ” kuralı uygulanır.
NOT ( 3 ) : Özel isimlere eklenen ” -e ” hal eki kesme işareti ile ayrılır. ” p, ç, t, k ” harfleri ile biten özel isimler ” -e ” hal ekini aldıklarında yumuşama kuralı ( yazarken ) uygulanmaz.
3 . İsmin -i hali:
İsmin sonuna ” – i, -ı, -u, -ü “ eklerinden uygun olanının getirilmiş biçimidir.
Örnek: ayvaları, okulu, üzümü, kaşı, seneyi, kitabı, ağacı, derdi, rengi, toprağı, Sameti, ayvayı
NOT ( 1 ) : Sesli harf ile biten cins isimler, ” -i ” hal ekini aldıklarında, isim ile hal eki arasına ” y ” kaynaştırma harfi girer.
NOT ( 2 ) : ” p, ç, t, k ” harfleri ile biten cins isimler, ” -i ” hal ekini aldıklarında Süreksiz sert ünsüzlerin yumuşaması ” kuralı uygulanır.
NOT ( 3 ) : Özel isimlere eklenen ” -i ” hal eki kesme işareti ile ayrılır. ” p, ç, t, k ” harfleri ile biten özel isimler ” -i ” hal ekini aldıklarında yumuşama kuralı ( yazarken ) uygulanmaz.
4 . İsmin -de hali:
İsmin sonuna ” -de “ ekinin getirilmiş biçimidir. ” -de “ eki eklendiği ismin son hecesindeki sesli harf kalın ise ” -da “ şeklini alır.
Örnek: ayvalarda, okulda, üzümde, kaşta, senede, kitapta, ağaçta, dertte, renkte, toprakta, Samette, ayvada
NOT: ” p, ç, t, k, s, ş, h, f ” harfleri ile biten isimler, ” -de ” hal ekini aldıklarında ” yumuşak ünsüzlerin sertleşmesi ” kuralı uygulanır.
5 . İsmin -den hali:
İsmin sonuna ” -den “ ekinin getirilmiş biçimidir. ” -den “ eki eklendiği ismin son hecesindeki sesli harf kalın ise ” -dan “ şeklini alır.
Örnek: ayvalardan, okuldan, üzümden, kaştan, seneden, kitaptan, ağaçtan, dertten, renkten, topraktan, Sametten, ayvadan
NOT: ” p, ç, t, k, s, ş, h, f ” harfleri ile biten isimler, ” -den ” hal ekini aldıklarında “yumuşak ünsüzlerin sertleşmesi ” kuralı uygulanır.

Yorum yapın

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.