İlkçağ uygarlıkları ve özellikleri

 Hititler (MÖ 1800 – MÖ 700)

• M.Ö. 2000 yılı başlarında Anadolu’ya gelen Hititler, Orta Anadolu’da Kızılırmak havzasına yerleştiler. Anadolu’ya Kafkaslar üzerinden gelmişlerdir.
• M.Ö. 3000 yıllarında bu bölgeye Hatti kabileleri yerleşmişlerdi. Hititler, Hatti kabilelerini dağıtarak bu bölgeye yerleştiler.
• Hititler, M.Ö. 1800 yıllarında başkenti Hattuşaş (Boğazköy) olan bir devlet kurdular.
• Hitit Devleti’nin kurucusu, I. Hattuşili (Labarna)’dir.
• M.Ö. 1400 yılında başa geçen II Tuthalia dönemiyle Hititlerde imparatorluk dönemi başladı.
• İmparatorluk döneminin en önemli olayı, Hititler ile Mısırlılar arasında imzalanan Kadeş Savaşı’dır.  Savaşın sebebi, iki devletin de Anadolu’ya egemen olma isteğidir. İki tarafın da üstünlük sağlayamaması üzerine tarihte bilinen ilk yazılı antlaşma olan Kadeş Antlaşması imzalandı (M.Ö. 1280).
• Hitit İmparatorluğu, M.Ö. 1200 yıllarında Ege göçleri sonucunda yıkıldı.
• Bir kısım Hititler, şehir devletleri kurdularsa da bu şehir devletleri zamanla Asurlular tarafından yıkıldılar.

Frigler (MÖ 1200 –  MÖ 676)

• Frigya, Batı Anadolu’nun geniş bir kısmının MÖ 1000 yıllarındaki adıdır.
• Boğazlar yoluyla Anadolu’ya geldiler. MÖ 750 yılından sonra devlet kurdular.
• Kurucusu: Gordios, başkent ise Gordion’dur..
• Kral Milas döneminde Orta ve Güney Doğu Anadolu’ya  egemen oldular.
• Kimmerler  bu uygarlığa son vermişlerdir.
• MÖ 600’lerde Lidyalıların egemenliğine girdiler.

Lidyalılar (MÖ 687 – MÖ 546)

• Lidya, bugünkü Gediz ve Küçük Menderes nehirleri arasındaki bölgenin ilkçağdaki adıdır.
• Giges zamanında devlet kurdular.
• Başkent Efes yakınlarındaki Sard’dir.
• Sınırlar doğuda Kızılırmak’a  kadar genişledi.
• Paralı asker kullanmaları, yapılarının zayıflamasına yol açmıştır. Perslerin saldırı­sıyla bağımsızlıklarını kaybettiler (MÖ 546). 

Urartular (MÖ 9. yy – MÖ 600)

• Başkent Tuşpa (Van)’dır.
• Doğu Anadolu’yu uzun yıllar egemenlikleri altına almışlardır.

İyonyalılar (MÖ 12. yy – MÖ 4. yy)

• İyonya, İzmir ile Büyük Menderes nehirleri arasında kalan bölgenin adıdır.
• MÖ12’yy. Yunanistan’dan göç eden Akalar’ın  bir kısmı Batı Anadolu’da İyon şehir Devleti’ni kurarak bir ticaret ve sanat merkezi haline getirdiler. Bunların en önemlileri Millet, Efes ve İzmir’dir.
• Akdeniz’de ve Karadeniz’de (Giresun ve Trabzon) koloniler kurarak bu günkü yerleşim merkezlerinin temelini attılar.
• MÖ 7.yy’da Lidya’nın egemenliğine giren İyonya daha sonra Pers imparatorluğuna bağlandı.
• İyonya şehir devletlerini önce krallar, MÖ 500’den itibaren asillerin kurmuş olduğu oligarşiler (iktidarın bir grubun veya bir ailenin ya da bir sınıfın elinde bulunması), sonradan da demokratik hükümetler yönetmiştir.
• İyonlar, Anadolu ile Ege ve Akdeniz kıyılarında ti­ca­ret kolonileri kurdular. Ayrıca yaşadıkları topraklar, ka­ra­dan Mezopotamya ile de bağlantılar içerisindeydi. Bu ti­cari konum İyonların Mısır ve Mezopotamya uygarlıkla­rında yararlanmalarını katkıda bulunmuştur.
• Kolonicilik alanında birbiriyle rekabet ettikleri için merkezi bir devlet kuramamışlardır.