İdare Hukuku
İdarenin esasları
İdarenin bütünlüğü ve kamu tüzelkişiliği
– İdare, kuruluş ve görevleriyle bir bütündür ve kanunla düzenlenir.
– İdarenin kuruluş ve görevleri, merkezden yönetim ve yerinden yönetim esaslarına dayanır.
– Kamu tüzelkişiliği, ancak kanunla veya kanunun açıkça verdiği yetkiye dayanılarak kurulur.
Yönetmelikler
– Başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzel-kişileri, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olma-mak şartıyla, yönetmelikler çıkarabilirler.
Yargı yolu
– İdarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolu açıktır.
– Cumhurbaşkanının tek başına yapacağı işlemler ile Yüksek Askerî Şûranın kararları yargı denetimi dışındadır.
– İdarî işlemlere karşı açılacak davalarda süre, yazılı bildirim tarihinden başlar.
– Yargı yetkisi, idarî eylem ve işlemlerin hukuka uygunluğunun denetimi ile sınırlıdır.
– Yürütme görevinin kanunlarda gösterilen şekil ve esaslara uygun olarak yerine getirilmesini kısıtlayacak, idarî eylem ve işlem niteliğinde veya takdir yetkisini kaldıracak biçimde yargı kararı verilemez.
İdarî işlemin uygulanması halinde;
– -Telafisi güç veya imkânsız zararların doğması,
– -İdarî işlemin açıkça hukuka aykırı olması şartlarının birlikte gerçekleşmesi durumunda gerekçe gösterilerek yürütmenin durdurulmasına karar verilebilir.
– Kanun, olağanüstü hallerde, sıkıyönetim, seferberlik ve savaş halinde ayrıca millî güvenlik, kamu düzeni, genel sağlık nedenleri ile yürütmenin durdurulması kararı verilmesini sınırlayabilir.
– İdare, kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlüdür.
İdarenin kuruluşu
Merkezî idare
– Türkiye, merkezî idare kuruluşu bakımından ,coğrafya durumuna, ekonomik şartlara ve kamu hizmetlerinin gereklerine göre, illere; iller de diğer kademeli bölümlere ayrılır.
– İllerin idaresi yetki genişliği esasına dayanır.
Mahallî idareler
– Mahallî idareler; il, belediye veya köy halkının mahallî müşterek ihtiyaçlarını karşılamak üze-re kuruluş esasları kanunla belirtilen ve karar organları, gene kanunda gösterilen, seçmen-ler tarafından seçilerek oluşturulan kamu tüzel kişileridir.
– Mahallî idarelerin seçimleri, beş yılda bir yapılır.
– Ancak, milletvekili genel veya ara seçiminden önceki veya sonraki bir yıl içinde yapılması gereken mahallî idareler organlarına veya bu organların üyelerine ilişkin genel veya ara seçimler milletvekili genel veya ara seçimleriyle birlikte yapılır.
– Kanun, büyük yerleşim merkezleri için özel yönetim biçimleri getirebilir.
– Mahallî idarelerin seçilmiş organlarının, organlık sıfatını kazanmalarına ilişkin itirazların çözümü ve kaybetmeleri, konusundaki denetim yargı yolu ile olur. Ancak, görevleri ile ilgili bir suç sebebi ile hakkında soruşturma veya kovuşturma açılan mahallî idare organları veya bu organların üyelerini, İçişleri Bakanı, geçici bir tedbir olarak, kesin hükme kadar uzaklaştırabilir.
– Merkezî idare, mahallî idareler üzerinde, mahallî hizmetlerin idarenin bütünlüğü ilkesine uygun şekilde yürütülmesi, kamu görevlerinde birliğin sağlanması,toplum yararının korunması ve mahal-lî ihtiyaçların gereği gibi karşılanması amacıyla, kanunda belirtilen esas ve usuller dairesinde idarî vesayet yetkisine sahiptir.