BÜYÜK ÜNLÜ UYUMU: Türkçe bir sözcüğün ilk hecesindeki ünlü harf ince ( e,i,ö,ü ) ise sonraki ünlüleri de ince; ilk hecedeki ünlü harf kalın ( a,ı,o,u ) ise diğer ünlüler de kalın olur. Bu uyma BÜYÜK ÜNLÜ UYUMU denir.
BÜYÜK ÜNLÜ UYUMUNA UYMAYAN DURUMLAR
1- Tek heceli sözcüklerde aranmaz. ( Ay-göz-süt )
2- Birleşik sözcüklerde aranmaz. ( hanımeli –atasözü – Setbaşı )
3-Dilimize yabancı dillerden giren sözcüklerde aranmaz. ( Telefon – televizyon – metro )
4-Ki – ken – yor – leyim –imtrak – taş – gil eki alan Türkçe sözcülerde aranmaz .( Oradaki – okurken – seviyor – sabahleyin – yeşilimtrak – meslektaş –kemalgil )
KÜÇÜK ÜNLÜ UYUMU:
* Türkçe sözcüklerde düz ünlülerden ( a,e,ı,i ) sonra yine düz ünlüler gelir.
* Türkçe sözcükler yuvarlak ünlülerle ( o,ö,u,ü)başlıyorsa diğer hecelerdeki ünlüler ya düz geniş ( a,e) ya da dar yuvarlak (u,ü) ile devam eder.
* Türkçe sözcüklerde (o,ö) yalnızca ilk hecelerde olur.