Anlatımın Özellikleri nelerdir?

Anlatımın Özellikleri

Anlatımda amaç, konu hakkmda duygu ve düşünceleri okuyucuya en etkili biçimde aktarınak ve bireyin anlatımdan zevk almasını sağlamaktır. Bunun için anlatımın kimi niteliklere sahip olması gerekir. Bu özellikler şöyle sıralanabilir (Yörük, 1997):

.Duruluk: Gereksiz sözcüklerin ve gereksiz cümlelerin bulunmayışı demektir. Cümleler yazıldıktan sonra, çıkarılabilirlik bakımından gözden geçirilmeli, gereksiz kullanımlar ayıklanmalıdır. Türkçesi varken yabancı kökenli sözcükler kullanma, uzun cümleler kurma; duruluğu önleyen yanlışlar, grubuna girmektedir.
.Doğruluk: Cümlenin dil kurallarına uygun olmasıdır. Doğru cümlede özne yüklem uygunluğu vardır, ekler doğru kullamlır, sözcükler birbiriyle uyum içindedir. Ayrıca doğru cümle, noktalama ve yazım kurallarına uygundur. Aynı zamanda doğru cümlede anlam bir bütünlük içinde verilir.
.Açıklık: Kolay anlaşılan ve amacı açıkça ortaya koyan cümlelerle yazmadır; bir anlatımın okuyucular ya da dinleyenler tarafmdan aynı biçimde algılanmasıdır. Özümsenmemiş dil bilgisi kuralları anlatıma aktarıldığmda kapalı, bozuk, anlaşılmaz yazılar biçiminde ortaya çıkar.

Yazıda açıklığı sağlamak için:

.Sözcüklerin seçimine özen gösterilmeli, cümlede sözcüğün kullamlacağı yere dikkat edilmelidir.
.Yazı bir defa okunduğunda anlaşılmalıdır,
.Sözcüğün anlamı ve yazılışı konusunda bir tereddüt varsa mutlaka sözlüğe ve yazım kılavuzuna bakılmalıdır,
.Eş anlamlı sözcüklere yer verilmemelidir.
.Herkesin anlayabileceği yaşayan bir dil kullanılmalıdır,
.Düşüncenin anlatımı açık olmalı, içeriğin oluşturacağı soruların yanıtları yazıda bulunmalıdır,

.Yalınlık: Süs ve özentiye başvurmadan, edebi bir metin oluşturma kaygısı duymadan doğal ve içten cümleler oluşturmadır.
.Akıcılık: Anlamca açık, pürüzsüz, sözcüklerde ses çakışması olmayan, bir engele takılmadan akıp giden cümleler kurulmasıdır.
.Özgünlük: Geniş bir sözcük dağarcığına sahip atasözü, deyimlere egemen yazılar; kendilerine özgü bir anlatım biçimine sahip olurlar. Yazarın birikimlerini, yetilerini ortaya koyan kısaca kimliği yansıtan yazılar üretilmesi özgünlüktür.
.Doğallık: Gerçekliğin dışma çıkılmadan bir duygunun, bir düşüncenin içten geldiği gibi anlatılmasıdır. Anlatımda inandırıcılık doğal anlatımla sağlanır. Yapay (doğal olmayan) anlatım; inandırıcı olmadığı gibi yadırgamr. Aynı zamanda bu türlü bir anlatımın zorlayıcı, sıkıcı yönü vardır. Sıcak içten olan bir anlatım ise insanı hemen etkisi altma alır. Doğal anlatımda sıradanlığa, yavanlığa da düşmemek gerekir.

Yorum yapın

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.