Anadolu’da Kurulan İlk Türk Devletleri (İlk Beylikler)

.  Anadolu’da Kurulan İlk Türk Devletleri (İlk Beylikler)

a. Danişmentliler

• Danişment Gazi tarafından merkezi Sivas olmak üzere, Amasya, Tokat, Kayseri, Malatya bölgesinde kurulmuştur.
• Anadolu’da kurulan ilk beylikler arasında en güçlüsü idi.
• Anadolu Selçuklularındaki taht kavgasından yararlanarak Anadoluda siyasi gücünü art­tırmaya çalıştı.
• Haçlılara karşı başarılı savaşlar yaptı.
• Anadolu’daki ilk medreseyi Tokat Niksar’da kurdu.
• Anadolu Seçluklu devleti tarafından yıkılmıştır.

b. Saltuklular

• Ebul Kasım tarafından erzurum’da kuruldu.
• Ancak en ünlü sultanları beyliğe adını veren İzzettin Saltuk ‘tur.
• Anadolu’da kurulan İlk Türk Beyliğidir (1072).
• Anadolu Selçuklu Devleti tarafından yıkılmıştır.

c. Mengücekler

• Mengücek Gazi tarafından Erzincan, Kemah, Divriği dolaylarında kurulmuştur.
• Beylik daha sonra Erzincan ve Divriği kolu olmak üzere ikiye ayrılmıştır.
• Anadolu Selçuklu Devleti tarafından yıkılmıştır.

d. Artuklular

• Artuk Bey’in oğulları tarafından Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da kurulmuştur.
• Üç ayrı kola ayrılmıştır.

Bunlar;

1. Hasankeyf (Hısn-ı keyfa) Artukluları: Eyyubiler tarafından yıkılmıştır.

2. Harput Artukluları: Elazığ’da kurulmuştur.

Anadolu  Selçuklu Devleti tarafından yıkılmıştır.

3. Mardin Artukluları: Mardin’de kurulan Artukluların bu kolu en uzun süre yaşayan koldur.

Karakoyunlar tarafından yıkılmıştır.

Mardin Artuklularının uzun yaşamasında Mardin Kalesinin savunmaya elverişli olmasının büyük bir etkisi vardır.

e. Sökmenliler (Ahlatşahlar)

Sökmen Bey tarafından Ahlat’ta kurulmuş, Eyyubiler tarafından yıkılmıştır.

f. Dilmaçoğulları

Dilmaç oğlu Mehmet Bey tarafından Bitlis’te kurulmuş, Akkoyunlar tarafından yıkılmıştır.

g. İnaloğulları

İnal Bey tarafından Diyarbakır’da kurulmuş, Eyyubiler tarafından yıkılmıştır.

h. Çubukoğulları

Çubuk Bey tarafından Harput (Elazığ)’da kurulmuşlardır.

ı. İnançoğulları

Denizli civarında kurulmuşlardır.

i. Çaka Bey ve Beyliği

• İzmir ve çevresinde bir beylik kuran Çaka Bey bilinen ilk Türk denizcisidir.
• Kurduğu donanma ile Bizans’a saldırılar yapmış, Ege adalarının bir kısmını ele geçirmiştir.
• Çaka Bey, Balkanlardaki Peçenek ve Kuman Türkleri ve Anadolu Selçuklu devleti ile anlaşarak Bizans’a karşı ortak bir saldırı planı yapmış ancak, Bizans Devleti Çaka Bey’in bu planını farkederek, Çaka Bey ile Anadolu Selçuklu Devleti Sultanı I. Kılıçaslan’ın arasını açarak onu öldürtmüştür.