İnsanda her özellik yada karakteri belirleyen bir çift gen vardır bunların biri anneden diğeri de babadan gelir. Bir özellik bakımından bir sağlam, birde hatalı gen taşıyan kişilere taşıyıcı denir. Kısa parmaklık, gece körlüğü, göz kusurları gibi hastalık genleri çekiniktir. Ancak anne ve babadan aynı genler alınırsa ortaya çıkar. Yani iki çekinik gen birleşirse o hastalık ortaya çıkar.
Akrabalar arasında evlilik sakıncalıdır. Çünkü akrabalarda aynı genleri taşıma ihtimali fazladır. Bu nedenle hastalığı taşıyan çekinik genlerin bir araya gelme olasılığı artar. Bu nedenle evlilikten önce muhakkak gen testi yaptırılmalıdır.
Renk Körlüğü: Kırmızı ve yeşil rengi ayırt edememe hastalığıdır. Bu hastalığı taşıyan gen Xr şeklinde gösterilir. Xr ise hastalığı taşımayan gendir.
Dişi Erkek
XRXR Normal XRY Normal
XRXr Taşıyıcı XrYRenk körü
XrXr Renk körü
ÖRNEK: Taşıyıcı bir anne ile renk körü bir babanın doğacak çocuklarının renk körü olma olasılığı nedir ?
XRXr Taşıyıcı anne
XrY Renk körü baba
XrXr XrY
Taşıyıcı anne Renk körü baba
XRXr XRY XrXr XrY
Taşıyıcı kız Normal erkek Renk körü kız Renk körü erkek
Çocukların %50 si renk körüdür.
Hemofili : Kanın geç pıhtılaşması yada hiç pıhtılaşmaması hastalığıdır. Çoğunlukla erkeklerde görülen bir hastalıktır. Eğer bozuk gen her iki X kromozomunda bulunuyorsa dişide de görülür. Ancak bu durumda hasta ya ölü doğar yada kısa süre sonra ölür.
Hemofili hastalığını taşıyan gen Xh
Hemofili hastalığını taşımayan gen XH şeklinde gösterilir.
Dişi Erkek
XHXH Normal XHY Normal
XHXh Taşıyıcı XhY Hemofili
XhXh Hemofili
ÖRNEK : Hemofili bir baba ile normal bir annenin doğacak çocuklarının hemofili olma olasılığı nedir ?
XhY XHXH
Hemofili baba Normal anne
XhXH XhXH XHY XHY
Taşıyıcı kız Taşıyıcı kız Normal erkek Normal erkek
Çocukların hemofili olma olasılığı yoktur. ( % 0 )