YEDİ YIL SAVAŞLARI
Yedi Yıl Savaşları, Avrupa’nın belli başlı devletleri arasında, 1756-1763 arasında gerçekleşen bir dizi askeri çatışmadır. Avusturya, Avusturya Veraset Savaşları’nda (1740-1748) elinden çıkan Silezya bölgesini geri alabilmek için ittifak arayışı içindeydi. Fransa, Saksonya, Isveç ve Rusya ile bir ittifak oluşturmuştur. Prusya ise Ingiltere ile ittifaka gitmiştir. Esasen gerek Avusturya Veraset Savaşları, gerekse de Yedi Yıl Savaşları, aynı stratejik hedeflere yönelik savaşlardır ve tek bir savaşlar dizisi olarak kabul edilir. Bir yanda, Ingiltere ve Fransa arasında, denizaşırı sömürgelerin ve dünya denizlerindeki üstünlüğün kontrolu, diğer yandan da Orta Avrupa’da Avusturya ile Prusya arasında, bir güçler dengesi arayışı olarak kabul edilmelidir. Karşısındak bu güçlü ittifakı, ilk saldırıyı kendisi yaparak parçalamayı amaçlayan Prusya kralı II. Friedrich, 1756 yılında Saksonya’nın merkezi Dresden’e saldırarak kenti almıştır. Bir dizi küçük çaplı çatışmadan da başarılı çıkan II. Friedrich, 6 Mayıs 1757 tarihinde Prag Çatışması’nda Avusturya’yı yenilgiye uğratmıştır. Ancak ertesi sene yenilerek Bohemya’dan çekilmek zorunda kalmıştır. Ardından Isveç ve Rusya, Doğu Prusya’ya saldırdılar.
Ruslar burada Prusya orduları karşısında belirgin bir başarı kazanmışlardır. Fransa ise batıdan Silezya’ya saldırdı. II. Friedrich bu saldırıyı karşılamış ve güçlü Fransız ordusunu bozguna uğratmıştır. 5 Aralık 1757 günü ise Avusturya birlikleri karşısında parlak bir zafer kazandı. 21 Haziran 1758 tarihinde Ingiliz ordusu Fransız ordusunu bozguna uğratmış, ardından II. Friedrich, Doğu Prusya’da Rus ordularını geri çekilmek zorunda bırakmıştır. Ancak 12 Ağustos 1759 tarihinde Avusturya – Rusya birleşik ordusuna yenildi. Bu yenilgi Prusya’nın zaten sınırlı olan askeri olanaklarını da tüketmiş oldu. II. Friedrich artık taarruz edecek askeri güce sahip değildir ve savunmada bile Ingiltere’nin mali desteğine güvenmektedir. Aralık 1762’de Çariçe Tsaritsa’nın ölümü ve yerine Prusya’ya düşmanca tutumlar beslemeyen II. Petro’nun tahta geçmesi II. Friedrich’i Rusya ile bir barış anlaşması yapmaya itmiştir. Ardından II. Petro’nun arabuluculuğuyla Isveç’le barış imzalandı. Rusya ve Isveç’in çekilmesiyle zayıflayan Fransız – Avusturya ittifakı, barış istemek zorunda kalmıştır.
10 Şubat 1763 tarihinde Fransa ile Ingiltere arasında imzalanan Paris Antlaşmasıyla, Kuzey Amerika ve Hindistan’daki Fransız sömürgeleri üzerinde hakimiyet Ingiltere’ye geçmiştir. Prusya ile Avusturya arasındaki bu savaşlara Fransa ve Ingiltere’nin katılması esasen, aralarında yüzyılı geçkin zamandır süregelen sömürgecilik ve deniz üstünlüğü için olan politik mücadelelerdir. 15 Şubat 1763 tarihinde Avusturya ile Prusya arasında imzalanan Hubertusburg Anlaşması’yla da Silezya Prusya’ya bırakıldı.
Sonuçları:
Yedi Yıl Savaşları’nın sonucundaki Paris Antlaşmasıyla, Ingiltere, dünya çapında deniz üstünlüğünü ve sömürgeciliğini pekiştirmiştir. Böylece hem ekonomik bakımdan hem de politik bakımdan Fransa güç kaybederken, Ingiltere denizlerdeki ve denizaşırı sömürgecilik yarışındaki üstünlüğünü sağlamlaştırılmıştır. Hubertusburg Anlaşması’yla da artık Prusya, Avrupa’nın askeri – politik anlamda güçlü devletlerinden biridir. Ayrıca Prusya, Avusturya karşısına daha etkin bir biçimde Almanya toprakları üzerinde politik bir güç olarak ortaya çıkmış bulunmaktadır. Bu durum, Almanya’nın birleşmesi süreci için son derece elverişli bir zemin hazırlamıştır. Öte yandan Ingiltere’nin Yedi Yıl Savaşları’nın yol açtığı ek mali yükleri, Amerika Kıtasındaki kolonilerinde ek ve arttırılan vergilerle karşılama politikası da Yedi Yıl Savaşları’nın önemli sonuçlarından biridir. Bu vergilendirme politikası Amerika kıtasındaki Ingiliz kolonilerinin Onüç Koloni birleşerek bir bağımsızlık savaşını başlatmalarına yol açmıştır. Amerikan Bağımsızlık Savaşı’yla bu kıtadaki Kolonileşme dönemi de son bulmuştur.
