3.sınıf kuvveti tanıyalım konu anlatımı

KUVVETİ TANIYALIM

Çevremizde hareket eden cisimlere baktığımızda bazılarının hızlandığını, bazılarının yavaş hareket ettiğini, yön değiştirdiğini görürüz.

Doğadaki canlıların hepsi hareketlidir.

** Bitkiler çiçekleri, yaprakları ve kökleriyle hareket ederler.

** Hayvanlar düşmanlarından kaçmak, yiyecek bulmak ve göç etmek için hareket ederler.

Varlıklar farklı şekillerde hareket ederler.Bu hareketler aşağıdaki şekilde adlandırılırlar:

1.Hızlanma

2.Yavaşlama

3.Dönme

4.Sallanma

5.Yön Değiştirme

VARLIKLARIN HAREKET ÖZELLİKLERİ

1.Hızlanma hareketi : Hareketli bir cisme, hareketle aynı yönde bir kuvvet uygulanıyorsa cisim hızlanır.

Örneğin; Yokuş aşağıya yuvarlanan top, yukarıdan düşen cisimler, kaydıraktan kayan çocuk, uzaya fırlatılan mekik hızlanan hareket yaparlar.

2.Yavaşlama Hareketi: Hareketli bir cisme, hareket yönüne zıt yönde bir kuvvet uygulanıyorsa cisim yavaşlar.

Örneğin , yukarıya atılan top, pürüzlü bir zeminde yuvarlanan bir misket veya top yavaşlayan hareket yaparlar.

3.Dönme Hareketi:  Bir hareketli, sürekli aynı yörüngede dönüyorsa bu cisim dönme hareketi yapıyor denir.

Örneğin; Parklara bulunan dönme dolap, saatin akrebi ve yelkovanı, arabaların tekerleri ve dünyamız kendi etrafında vb. dönme hareketi yaparlar.

4.Sallanma Hareketi: Duvar saatlerindeki sarkacın hareketi, salıncakta sallanan çocuğun hareketi, beşikte sallanan çocuğun hareketi sallanma hareketine örnektir.

5.Yön Değiştirme Hareketi: Bir hareketli hareketi süresince aynı yönde hareket etmek zorunda değildir. Bazen dış etkenlere maruz kalarak yön değiştirdiğini gözlemleyebiliriz.

Örneğin; yolda yürürken evde kitabımızı unuttuğumuzu hatırlarız ve yürüdüğümüz yolun tersi yöne yürüyerek eve gideriz, futbol maçlarında bir top bir oyuncunun ayağıyla vurmasıyla ilerlerken karşıdan gelen bir futbolcuya çarpıp geri dönebilir.

CİSİMLERİ HAREKET ETTİRME VE DURDURMA

Kuvvet ;

– Cisimlerin hızını, yönünü ve şeklini değiştirebilen etkidir.

– Duran cisimleri hareket ettirir, hareket eden cisimleri yavaşlatır , hızlandırır ya da durdurur.

–  Hareketin yönünü değiştirir, cisimleri döndürür, cisimlerin şeklini değiştirir.

Kuvvetin etkisiyle ;

-Duran bir topu hareket ettirip, hareket eden bir topu durdurabiliriz,

-Kendi etrafımızda dönüp, oyunlar oynayabiliriz,

-Oyun hamurlarımıza şekil verebiliriz.

**** Günlük hayatımızda yaptığımız hemen hemen her işte canlı veya cansız varlıklara bir kuvvet uygularız.

Çevremizdeki varlıkların bazıları hareket ederken bazıları hareketsizdir.

Düşen bir kar tanesi, fırlatılan bir top, gökyüzündeki uçak hareket hâlindedir. Kuşlar uçarak,
balıklar yüzerek, kurbağalar zıplayarak, insanlar yürüyüp koşarak vb. şekillerde hareket eder.

Hareketi her an, her yerde gözlemleyebiliriz.
**Çevremizde hareket etmeyen varlıklar da vardır.

Örneğin, binalar, direkler, banklar hareketsizdir.

** Varlıkları hareket ettirmek için onlara belli bir kuvvet uygulamak gerekir. Bu kuvvet itme ve çekmedir.

Bir cismi iterek veya çekerek harekete geçirebileceğimiz gibi hareketli bir cismi de iterek veya çekerek yavaşlatıp durdurabiliriz. Günlük hayatımızda sıkça kullandığımız
“itme” veya “çekme”yi kuvvet olarak tanımlayabiliriz. Kuvvet; cisimleri hızlandırabilir, yavaşlatabilir veya onların hareket yönlerini değiştirebilir.

Örneğin, hareket hâlindeki bir cisme, hareketi yönünde uyguladığımız kuvvet
onun hızlanmasını sağlar. Cismin hareket yönüne zıt yönde uyguladığımız kuvvet ise onun yön değiştirmesine ya da yavaşlayıp durmasına sebep olur.

Cisimler özelliklerine göre üzerlerine uygulanan kuvvetlerden etkilenirler. Cisimlere uygulanan bükme, germe, sıkma ve vurma gibi kuvvetlerle cisimlerin şekli değişebilir.

Örneğin, cama vurduğumuzda cam kırılır ve eski şekline dönemez.

Günlük yaşamda hareketli cisimler bazı tehlikeleri de beraberinde getirebilir. Bu tür tehlikelere karşı önceden bir takım önlemler alınması ve dikkat edilmesi gerekmektedir.

Örneğin;

• Okulun koridorlarında hızla koşan bir arkadaşımızın bir anda önüne çıktığımızda hem bizim hem de onun için kötü sonuçlar olabilir,
• Sokaklarda bisiklet sürdüğümüzde yokuş aşağı giderken kontrolü kaybetmemeliyiz aksi takdirde bir canlıya çarpıp zarar verebiliriz, aynı şekilde arabalar ve diğer taşıtlar için de bu geçerlidir.
• Tahminimizden ağır görünen cisimlere itme kuvveti uyguladığımızda düşüp yaralanabiliriz.
• Salıncakta salladığımız arkadaşımıza itme kuvveti uygularken çok dikkatli olmalıyız yoksa arkadaşımız salıncaktan düşüp yaralanabilir.
• Bazı doğa olayları da doğal bir kuvvet ile oluşur. Örneğin; çığ, sel gibi doğal afetler kuvvetin etkisiyle oluşur ve can mal kayıplarına yol açar, bu gibi doğal olaylar karşısında çeşitli önlemler alınmalıdır.