BARTIN KÖKSAL TOPTAN LİSESİ 2013 – 2014 ÖĞRETİM YILI 2. KANAAT DÖNEMİ
10 TM A VE 10 SOS A SINIFLARI TÜRK EDEBİYATI DERSİ 2. YAZILI SORULARI
AD SOYAD: …………………………………………………………………………. NUMARA: ………………………… SINIF: …………………..
“Kızılırmak parça parça olaydın
Her parçanı bir diyara salaydın
Sen de benim gibi öksüz kalaydın
Kızılırmak nittin allı gelini
Nasıl aldın allı pullu gelini
Köprüden geçerken köprü yıkıldı
Üç yüz atlı birden suya döküldü
Nice gelinlerin boynu büküldü
Kızılırmak nittin allı gelini
Nasıl aldın allı pullu gelini “
A) Yukarıdaki parçanın ilk üçlüğünde nasıl bir duygu anlatılıyor? Açıklayınız. (4)
B) Yukarıdaki parçanın ikinci üçlüğünde nasıl bir olay anlatılmaktadır? Açıklayınız. (4)
C) Yukarıdaki parçanın nazım biçimi ne olabilir? Nedenini parçaya bağlı olarak açıklayınız. (2+4)
D) İlk üçlüğün kafiyelerini gösteriniz. (4)
E) Parçanın nazım türü nedir? (2)
2. Tasavvuftaki “Fenâfillah” kavramını açıklayınız. (5)
3. Aşağıdaki eseler hangi sanatçılara aittir. Cevabınız eserlerin altına yazınız. (1X5)
Felekname Hadikatü’s- Süedâ Mizânü’l Evzân Marifetname Garibnâme
4. Aşağıdaki eserlerden hangisi türü yönünden diğerlerinden faklıdır? Neden? (2+3)
Harnâme Cemsid ü Hurşid Mecâlisü’n Nefâis Leylâ vü Mecnûn Hayrâbât
5. Destan geleneğinden Halk hikâyeciliğine geçişin ilk ürünü olan eser nedir? (5)
- “Kaşların kemen senin
Bakışın yaman senin
Ne hain yâr imişsin
Elinden aman senin
Cefâların ben çektim
El sürer sefan senin”
A) Bu şiirin nazım biçimi nedir? (2)
B) Bu biçimin özelliklerinden dört maddelik çıkarımda bulununuz. (8)
C) Yukarıda verilen parça bu biçimin hangi türünün bir örneğidir? (2)
7. Divan edebiyatında dört, beş, altı ve daha çok dizeli bentlerin bir araya getirilmesiyle oluşturulan nazım biçimlerinin genel adı nedir? (4)
8. Aşağıdakilerden hangisi Divan edebiyatında konularına göre adlandırılan nazım türlerinden biri değildir? Neden? (2+2)
METHİYE MESNEVİ MERSİYE MÜNACAAT NAAT
9. Aşağıda verilen paragraflarda tanıtılan sanatçılar kimdir? (2X5)
- 17. yüzyılda yaşamıştır. Saz şairleri tarafından “üstat” diye anılan ozan, divan edebiyatının etkisinde kalmıştır; bu nedenle şiirlerinde yabana sözcük ve tamlamalar çok geçer. Divan edebiyatı mazmunlarına sıkça yer verir. İlk şiirlerinde divan şairlerini taklit hevesi ile “Adli” mahlasını kullanmıştır. Hece vezniyle yazdığı şiirleri divan edebiyatı örneklerinden daha başarılı bulunmuştur. Şiirleri arasında en çok bilineni bir bakıma “tezkire sayılabilecek 38 dörtlükten meydana gelen ve 105 şairden söz edilen “Şairname” sidir.
…………………………………
- Âşık Ömer ve Karacaoğlan’ın çağdaşı olan âşık, en az onlar kadar ün kazanmış, kendisini aydın çevrelere de kabul ettirmiş, bazı şiirleri tezkirelere alınmıştır. Hem hece hem aruzla şiir yazmıştır. Koşma ve semailerinde o dönemdeki Türkçenin zenginlik ve incelikleri görülürken aruzla yazdığı eserlerde dilinin aynı derecede zengin olduğu söylenemez. Musiki ile ilgilenmiş, besteler yapmış, kendi adı ile anılan bir makam bulmuştur.
…………………………..
- 1772’de Gerede’nin Şahnalar köyünde doğmuş, 1845 yılında Ankara’da ölmüştür. Genellikle kullandığı mahlasının yaşamının güçlüklerinden geldiği söylenir. Hem aruz hem hece ölçüsünü kullanmıştır. Âşıklık geleneğinin eski değerini kaybettiği bir çağda yetişmiş ve bu edebiyatın son büyük temsilcilerinden biri olmuştur. Dini konulara rahat bir üslupla yaklaştığı için din adamlarıyla arası pek iyi değildir. Ünlü “Telli Saz” şiiri bu konuda büyük gürültüler koparmıştır.
…………………………………
- Edebi şahsiyeti tasavvufi inançları doğrultusunda gelişip şekillenmiştir. Şiirlerinde daha çok Yunus Emre etkisi hâkim olmakla birlikte kendine özgü söyleyişlerin bulunduğu manzumeleri de az değildir. Hece ve aruz veznini başarıyla kullanmış, lirik şiirler yanında didaktik manzumeler de yazmıştır. Divan’ı dışında Müzekkin-Nüfus adlı yapıtı da vardır. Bu eseri Orta Asya’dan Anadolu’ya gelen Türklerin tasavvufi ahlakı benimsemesinde asırlar boyunca önemli rol oynamıştır.
………………………………
- 15. yüzyıl Anadolu sahası Türk edebiyatının Şeyhi’den sonraki en güçlü temsilcisidir. Fatih döneminin en büyük şairi olan sanatçı hayattayken “sultan’üş şuara” unvanını kazanmıştır. O, Türk edebiyatının nazire yazma geleneğinin önde gelen temsilcilerindendir. Şiirlerinde daha çok beşeri aşk konusunu işleyen şair, divan şiirinin bütün inceliklerine şiirlerinde yer verir.
……………………………….
10. Aşağıdaki sanatçılardan hangisi, işlediği konulara göre diğerlerinden ayrılır? Nedeniyle birlikte yazınız. (5)
Aziz Mahmut Hüdai Kayıkçı Kul Mustafa Erzurumlu İbrahim Hakkı Seyyit Nesimi Niyazi-i MısrÎ
- Ali Şir Nevâî ile ilgili beş maddelik bir çıkarımda bulununuz. (2X5)
12. Aşağıdaki eserlerden hangisi yazıldığı döneme göre diğerlerinden farklıdır? Neden? (5)
Vesiletü’n- Necat Mecâlisü’n- Nefâis Harnâme İskendernâme Muhakemetü’l- Lugateyn
- Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları cevaplandırınız.
- Masa üstünde pekmez
Bu pekmez bize yetmez
Adana’nın kızları
Davulsuz gelin gitmez
Yukarıdaki metin için aşağıdakilerin hangisi söylenemez?
A) Dönemin sosyal zihniyetiyle ilgili ipucu yoktur.
B) İlk iki dizesi doldurma bir manidir.
C) Kafiye düzeni aaxa biçimindedir.
D) Teması düğün olan bir metindir.
E) “t” sesleriyle yarım kafiye; -mez eki İle redif yapılarak ahenk sağlanmıştır.
- İstanbul’da yaşayan ilk divan şairlerindendir. Tezkirelerin verdiği bilgiye göre onun başarısı şiirde halk söyleyişini, deyim ve atasözlerini kullanmakta gösterdiği ustalıktan kaynaklanmaktadır. Atasözü söyleyiciliğinde ün yapmış bir şairdir. Gerçekten de şair, atasözlerini ve Türkçe deyimleri bol bol kullanarak, Türkçe sözcüklerden redif ve uyak yaparak Türkçenin şiir dili olarak kullanımında büyük çaba harcamıştır. Bugüne kadar gelen tek yapıtı divanıdır.
Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Şeyhi B) Baki C) Bağdatlı Ruhi
D) Necati E) Muhibbi
- I.Arap ve Fars kültürünün etkileriyle oluşturulan ilk örnekler olan Kutadgu Bilig, Atabet’ül Hakayık divan edebiyatına geçişi hazırlayan eserlerdir.
II.Anadolu’da din dışı şiirler yazan ilk divan şairi Hoca Dehhani’dir.
III.Toplumla ilgili konulara pek fazla yer verilmemiştir. Fuzuli’nin Şikâyetnamesi, Şeyhi’nin Harnamesi kişisel sorunların anlatıldığı örneklerdir.
IV.Konular belirli başlıklar altında sıralanabilir: İslam tarihi, din ve tasavvufla ilgili konular, aşk, kadın….
V.Biçime yeterince önem verilmemiş, içerikle ilgili sıkı kurallar getirilmiştir.
Yukarıdaki numaralı cümlelerden hangisi divan edebiyatıyla ilgili doğru bir açıklama değildir?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
- I.Bütün güzelliğine değil, parça güzelliğine önem verilmiştir. Beyitler kendi içinde bir anlam bütünlüğü taşır.
II.Tuyuğ ve şarkı, divan edebiyatına Türklerin kattığı nazım biçimleridir.
III.Türkî-i basit ve özellikle mahallileşme, Sekb-i Hindi gibi eğilimler divan şiirlerinin sınırlarını zorlamıştır.
IV.Hecelerin uzunluk ve kısalığı temeline dayanan aruz ölçüsü kullanılmıştır.
V.Şiire dayalı bir edebiyat olmakla birlikte nesire büyük önem verilmiş, günümüz düz yazı cümlesinin temelleri atılmıştır.
Yukarıdaki numaralı cümlelerin hangisi divan edebiyatının bir özelliği değildir?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
- Terci-i bent, biçim bakımından terkib-i bente benzer; ancak —-. Konularında daha çok Tanrı’nın gücü, evrenin sonsuzluğu, doğanın ve yaşamın karşıtlıkları vardır.
Bu cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilirse cümle doğru biçimde tamamlanmış olur?
A) bent sayısıçoğaltılıp konu genişletilir
B) vasıta beyti her bendin sonunda değişmez ve aynen tekrarlanır
C) bentler mesnevi biçiminde uyaklanır ve vasıta beyti farklıölçüde yazılır
D) bu türdeki ürünler, devrin ileri gelenlerine sunularak bahşiş beklenir
E) söz sanatlarından uzak yalın bir dil kullanılarak didaktik yan öne çıkarılır
Dokümanın Görselli Tam Halini İndirmek için TIKLAYINIZ