10.sınıf türk edebiyatı 2.dönem 2.yazılı soruları 2013-2014

BARTIN KÖKSAL TOPTAN LİSESİ 2013 – 2014 ÖĞRETİM YILI 2. KANAAT DÖNEMİ

10 TM A VE 10 SOS A SINIFLARI TÜRK EDEBİYATI DERSİ 2. YAZILI SORULARI

AD SOYAD: …………………………………………………………………………. NUMARA: ………………………… SINIF: …………………..   

 

“Kızılırmak parça parça olaydın

Her parçanı bir diyara salaydın

Sen de benim gibi öksüz kalaydın

Kızılırmak nittin allı gelini

Nasıl aldın allı pullu gelini

Köprüden geçerken köprü yıkıldı

Üç yüz atlı birden suya döküldü

Nice gelinlerin boynu büküldü

Kızılırmak nittin allı gelini

Nasıl aldın allı pullu gelini “

 

A)      Yukarıdaki parçanın ilk üçlüğünde nasıl bir duygu anlatılıyor? Açıklayınız.  (4)

 

B)       Yukarıdaki parçanın ikinci üçlüğünde nasıl bir olay anlatılmaktadır? Açıklayınız. (4)

 

C)       Yukarıdaki parçanın nazım biçimi ne olabilir? Nedenini parçaya bağlı olarak açıklayınız.  (2+4)

 

D)      İlk üçlüğün kafiyelerini gösteriniz.  (4)

 

E)       Parçanın nazım türü nedir?  (2)

 

2. Tasavvuftaki “Fenâfillah” kavramını açıklayınız.   (5)

 

3. Aşağıdaki eseler hangi sanatçılara aittir. Cevabınız eserlerin altına yazınız.  (1X5)

Felekname                       Hadikatü’s- Süedâ                       Mizânü’l Evzân                         Marifetname                            Garibnâme         

 

4. Aşağıdaki eserlerden hangisi türü yönünden diğerlerinden faklıdır? Neden?   (2+3)

Harnâme           Cemsid ü Hurşid           Mecâlisü’n Nefâis           Leylâ  vü Mecnûn           Hayrâbât 

5. Destan geleneğinden Halk hikâyeciliğine geçişin ilk ürünü olan eser nedir?   (5)

 

  1. “Kaşların kemen senin

Bakışın yaman senin

Ne hain yâr imişsin

Elinden aman senin

Cefâların ben çektim

El sürer sefan senin”

A)      Bu şiirin nazım biçimi nedir?   (2)

 

B)       Bu biçimin özelliklerinden dört maddelik çıkarımda bulununuz. (8)

 

C)  Yukarıda verilen parça bu biçimin hangi türünün bir örneğidir?  (2)

 

7. Divan edebiyatında dört, beş, altı ve daha çok dizeli bentlerin bir araya getirilmesiyle oluşturulan nazım biçimlerinin genel adı nedir?    (4)

 

 

8. Aşağıdakilerden hangisi Divan edebiyatında konularına göre adlandırılan nazım türlerinden biri değildir? Neden?   (2+2)

METHİYE            MESNEVİ            MERSİYE          MÜNACAAT         NAAT

 

 

 

 

9. Aşağıda verilen paragraflarda tanıtılan sanatçılar kimdir?  (2X5)

  1. 17. yüzyılda yaşamıştır. Saz şairleri tarafından “üstat” diye anılan ozan, divan edebiyatının etki­sinde kalmıştır; bu nedenle şiirlerinde yabana sözcük ve tamlamalar çok geçer. Divan edebiya­tı mazmunlarına sıkça yer verir. İlk şiirlerinde di­van şairlerini taklit hevesi ile “Adli” mahlasını kul­lanmıştır. Hece vezniyle yazdığı şiirleri divan edebiyatı örneklerinden daha başarılı bulunmuş­tur. Şiirleri arasında en çok bilineni bir bakıma “tezkire sayılabilecek 38 dörtlükten meydana ge­len ve 105 şairden söz edilen “Şairname” sidir.

        …………………………………

 

  1. Âşık Ömer ve Karacaoğlan’ın çağdaşı olan âşık, en az onlar kadar ün kazanmış, kendisini aydın çevrelere de kabul ettirmiş, bazı şiirleri tezkirele­re alınmıştır. Hem hece hem aruzla şiir yazmıştır. Koşma ve semailerinde o dönemdeki Türkçenin zenginlik ve incelikleri görülürken aruzla yazdığı eserlerde dilinin aynı derecede zengin olduğu söylenemez. Musiki ile ilgilenmiş, besteler yap­mış, kendi adı ile anılan bir makam bulmuştur.

…………………………..

 

  1. 1772’de Gerede’nin Şahnalar köyünde doğmuş, 1845 yılında Ankara’da ölmüştür. Genellikle kul­landığı mahlasının yaşamının güçlüklerinden gel­diği söylenir. Hem aruz hem hece ölçüsünü kul­lanmıştır. Âşıklık geleneğinin eski değerini kay­bettiği bir çağda yetişmiş ve bu edebiyatın son büyük temsilcilerinden biri olmuştur. Dini konula­ra rahat bir üslupla yaklaştığı için din adamlarıyla arası pek iyi değildir. Ünlü “Telli Saz” şiiri bu ko­nuda büyük gürültüler koparmıştır.

…………………………………

 

  1. Edebi şahsiyeti tasavvufi inançları doğrultusunda gelişip şekillenmiştir. Şiirlerinde daha çok Yunus Emre etkisi hâkim olmakla birlikte kendine özgü söyleyişlerin bulunduğu manzumeleri de az de­ğildir. Hece ve aruz veznini başarıyla kullanmış, lirik şiirler yanında didaktik manzumeler de yaz­mıştır. Divan’ı dışında Müzekkin-Nüfus adlı yapı­tı da vardır. Bu eseri Orta Asya’dan Anadolu’ya gelen Türklerin tasavvufi ahlakı benimsemesinde asırlar boyunca önemli rol oynamıştır.

………………………………

 

  1. 15. yüzyıl Anadolu sahası Türk edebiyatının Şeyhi’den sonraki en güçlü temsilcisidir. Fatih döne­minin en büyük şairi olan sanatçı hayattayken “sultan’üş şuara” unvanını kazanmıştır. O, Türk edebiyatının nazire yazma geleneğinin önde ge­len temsilcilerindendir. Şiirlerinde daha çok beşe­ri aşk konusunu işleyen şair, divan şiirinin bütün inceliklerine şiirlerinde yer verir.

 

……………………………….

 

 

10. Aşağıdaki sanatçılardan hangisi, işlediği konulara göre diğerlerinden ayrılır? Nedeniyle birlikte yazınız.  (5)

Aziz Mahmut Hüdai           Kayıkçı Kul Mustafa               Erzurumlu İbrahim Hakkı                Seyyit Nesimi         Niyazi-i MısrÎ

 

  1. Ali Şir Nevâî ile ilgili beş maddelik bir çıkarımda bulununuz.  (2X5)

 

12. Aşağıdaki eserlerden hangisi yazıldığı döneme göre diğerlerinden farklıdır? Neden?    (5)

Vesiletü’n- Necat            Mecâlisü’n- Nefâis            Harnâme              İskendernâme              Muhakemetü’l- Lugateyn

 

  1. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları cevaplandırınız.
  1.      Masa üstünde pekmez

Bu pekmez bize yetmez

Adana’nın kızları

Davulsuz gelin gitmez

Yukarıdaki metin için aşağıdakilerin hangisi söylenemez?

A)       Dönemin sosyal zihniyetiyle ilgili ipucu yoktur.

B)       İlk iki dizesi doldurma bir manidir.

C)       Kafiye düzeni aaxa biçimindedir.

D)       Teması düğün olan bir metindir.

E)       “t” sesleriyle yarım kafiye; -mez eki İle redif yapılarak ahenk sağlanmıştır.

 

  1. İstanbul’da yaşayan ilk divan şairlerindendir. Tez­kirelerin verdiği bilgiye göre onun başarısı şiirde halk söyleyişini, deyim ve atasözlerini kullanmakta gösterdiği ustalıktan kaynaklanmaktadır. Atasözü söyleyiciliğinde ün yapmış bir şairdir. Gerçekten de şair, atasözlerini ve Türkçe deyimleri bol bol kullanarak, Türkçe sözcüklerden redif ve uyak yaparak Türkçenin şiir dili olarak kullanımında büyük çaba harcamıştır. Bugüne kadar gelen tek yapıtı divanıdır.

Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

A)  Şeyhi                          B)  Baki               C)  Bağdatlı Ruhi

D)  Necati                        E)  Muhibbi

 

  1.  I.Arap ve Fars kültürünün etkileriyle oluşturu­lan ilk örnekler olan Kutadgu Bilig, Atabet’ül Hakayık divan edebiyatına geçişi hazırlayan eserlerdir.

II.Anadolu’da din dışı şiirler yazan ilk divan şai­ri Hoca Dehhani’dir.

III.Toplumla ilgili konulara pek fazla yer verilme­miştir. Fuzuli’nin Şikâyetnamesi, Şeyhi’nin Harnamesi kişisel sorunların anlatıldığı ör­neklerdir.

IV.Konular belirli başlıklar altında sıralanabilir: İslam tarihi, din ve tasavvufla ilgili konular, aşk, kadın….

V.Biçime yeterince önem verilmemiş, içerikle il­gili sıkı kurallar getirilmiştir.

Yukarıdaki numaralı cümlelerden hangisi di­van edebiyatıyla ilgili doğru bir açıklama de­ğildir?

A) I.       B) II.       C) III.       D) IV.       E) V.

 

  1.     I.Bütün güzelliğine değil, parça güzelliğine önem verilmiştir. Beyitler kendi içinde bir an­lam bütünlüğü taşır.

II.Tuyuğ ve şarkı, divan edebiyatına Türklerin kattığı nazım biçimleridir.

III.Türkî-i basit ve özellikle mahallileşme, Sekb-i Hindi gibi eğilimler divan şiirlerinin sınırlarını zorlamıştır.

IV.Hecelerin uzunluk ve kısalığı temeline daya­nan aruz ölçüsü kullanılmıştır.

V.Şiire dayalı bir edebiyat olmakla birlikte nesire büyük önem verilmiş, günümüz düz yazı cümlesinin temelleri atılmıştır.

Yukarıdaki numaralı cümlelerin hangisi divan edebiyatının bir özelliği değildir?

A) I.       B) II.       C) III.       D) IV.       E) V.

 

  1. Terci-i bent, biçim bakımından terkib-i bente benzer; ancak —-. Konularında daha çok Tanrı’nın gücü, evrenin sonsuzluğu, doğanın ve yaşamın karşıtlıkları vardır.

Bu cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilirse cümle doğru biçimde tamam­lanmış olur?

A)       bent sayısıçoğaltılıp konu genişletilir

B)       vasıta beyti her bendin sonunda değişmez ve aynen tekrarlanır

C)       bentler mesnevi biçiminde uyaklanır ve vasıta beyti farklıölçüde yazılır

D)       bu türdeki ürünler,   devrin ileri gelenlerine sunularak bahşiş beklenir

E)       söz sanatlarından uzak yalın bir dil kullanılarak didaktik yan öne çıkarılır

www.sorubak.com

Dokümanın Görselli Tam Halini İndirmek için TIKLAYINIZ

Yorum yapın

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.