21 Mart Türk Dünyası ve Toplulukları Haftası (Şiir,Slayt,Sunu,Açıklama)

Nevruz İle İlgili Şiirlerden Seçmeler:

Hoş Geldin Nevruz
Bu gün Nevruz Bayramıdır
Anadolu'da Bahar
Nevruz Şiiri
Ufukta Yine Doğdu Nevruz
Tüm Nevruz Şiirleri İçin Buraya Tıklayınız.

Nevruz Bayramı Farslar, Anadolu Türkleri, Kıbrıs Türkleri, Kürtler, Zazalar, Azeriler, Afganlar, Arnavutlar, Gürcüler, Türkmenler, Tacikler, Özbekler, Kırgızlarla beraber neredeyse tüm kuzey yarımküre tarafından kutlanan geleneksel yeni yıl ya da başka bir değişle doğanın uyanışı ve bahar bayramı.

Aynı zamanda, Zerdüştlük, hem de Bahailer[3] için de kutsal bir gündür ve tatil olarak kutlanır. Günümüz İranında, her ne kadar İslami bir kökeni olmasa da bir şenlik olarak kutlanır.

Nevruz, İran ve Bahai[3] takvimlerine göre yılın ilk gününü temsil eder. Bazı topluluklar bu bayramı 21 Mart a kutlarken, diğerleri kuzey yarım kürede ilkbaharın başlamasını temsilen, 22 veya 23 Mart a kutlarlar.

İsim kökeni
Kelimenin aslı eski Farsçadan gelir: nava=yeni + r?za?h=gün/günışığı, anlamı yeni gün/günışığı dır ve günümüzün Farsçasında da hâlâ aynı anlamda kullanılmaktadır(nev=yeni + ruz=gün; anlamı yeni gün)

İrani dillerdeki Gün anlamına gelen Ruz (Farsça), Roç (Beluçca), Roc (Zazaca) ya da Roj (Kürtçe) sözcükleri Proto-İranicenin Rauçasından gelir. Bu da eski Hint-Avrupacanın manası Işık olan *Leuk- kelime köküne dayanmaktadır. Şu en eski şekilden Rusçadaki Luç, Almancadaki Licht, Yunancadaki Leukós, Latincedeki Lux, İngilizcedeki Light ve Ermenicedeki Luy da oluşmuşlar. Proto-Iranicede Rusçadaki gibi bir k > ç ses ertelemesi ortaya çıkmışdır ve ayrıca L sesi Rye dönüşmüştür.

Eski İrani dili olan Avestçede Raôçah zamanında esasdan Işık demekti. Eski hint-ari dilindeyse (Bugünkü Kuzey Hindistanda varolan dil grubu) Roçiş kulanılmaktadır.

Nevruz teriminin tarihte ilk yer aldığı kayıtlar, M.S. 2. yüzyıldaki Pers İmparatorluğu kayıtlarıdır, ancak bundan çok daha öncesindeki (yaklaşık M.Ö. 648 ve 330 yılları arasında) Pers İmparatorluğu altında yaşayan değişik milletlerin Pers Şahına Nevruz gününde hediyeler getirdiğine dair bilgiler mevcuttur

Nevruz diğer Türk devlet ve topluluklarında da kutlanılır. Bunlardan Azerbaycanda Novruz, Kazakistanda Navrız meyrami (?????? ???????), Kırgızistanda Nooruz, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti de Mart dokuzu Kırım Türklerinde Navrez, Batı Trakya Türkleri de Mevris adları ile anılır.

Farsçada yazılışı Newrozdur. Türk kökenli bir devlet olan Tacikistanda (?????? ???????) Navrız meyrami adı ile kutlanan Nevruz Arnavutluk a ise Sultan Nevruz olarak isimlendirilir.

Tarih ve gelenek
Nevruz geleneğinin tarihin en son Buzul Çağı ın bitmesinden hemen önceki günlere yani 15.000 yıl öncesine kadar uzanır. Efsanevi Pers Kralı Cemşid, Indo-Iranlıların avcılıktan hayvacılığa ve yerleşik yaşama geçişini temsil eder. O çağlarda mevsimler insanoğlunun hayatında günümüzdekinden daha yaşamsal bir önem arz ediyordu ve yaşamla ilgili her şey dört mevsim ile çok yakından ilgiliydi. Zor geçmiş bir kışın ardından gelen bahar, tabiat ananın çiçekler, yeşillenenen bitkiler uykusundan uyanması ve sığırların yavrulaması, insanoğlu için büyük bir fırsat ve bolluğun canlanması demekti. İşte böyle bir dönemde bu Nevruz kutlamalarını başlatanın Kral Cemşid olduğu söylenir.

İran evrenbiliminin mimarlarından ve Zerdüştlerin Peygamberi olan Zerdüşt birçok bayramın kurumsallaşmasını sağlayan kişidir. Nevruz da Zerdüşt tarafından kurumsallaştırılan bayramlardan biridir.


Persepoliste krala hediyelerin sunumuBundan 12 yüzyıl sonrasında, M.Ö. 487 yılında, Büyük Darius, Persepolis eki yeni inşa edilmiş olan sarayında Nevruzu kutluyordu. Son araştırmaların sonuçları bu kutlamaların çok özel bir anlam ifade ettiğini göstermektedir. Sadece Nevruz gününde sabah saatin 06:30unda güneşin ilk ışıkları gözlemevindeki büyük kabul salonuna denk geliyordu ve bu olay sadece 1400 yılda bir gerçekleşiyordu. Bu durum aynı zamanda Babillilerin ve Yahudilerinde yeni yılı ile çakışıyordu ve bu nedenle, bu kutlamaların eski toplumlar için çok uğurlu ve önemli sayıldığı açıktır[6]. Persepolis yerleşkesinin ya da en azından Apadana on sarayının ve Yüz sütunlu Salonun Nevruzu kutlamak amacıyla inşa edildiği sanılmaktadır. Ne yazıkki eski kitabelerde Nevruzdan bahsedilmemektedir.

Türklerde Nevruz
Türk kültüründe Nevruz

Orta Asyada Nevruz bayramlarında geleneksel olarak pişirilen sümelek buğdaydan yapılan bir çeşit tatlıdır.Türkiyede bir gelenek Türk Cumhuriyetleri de ise resmî bayram olarak kutlanırken, 1995 yılından itibaren Türkiye Cumhuriyeti tarafından Bayram olarak kabul edilen bir gün haline gelmiştir. Türklerin Ergenekon adlı yerden demirden dağı eritip çıkmalarını, baharın gelişini, doğanın uyanışını temsil eder. Türk kavimleri tarafından M.Ö. 8. yüzyıldan günümüze kadar her yıl 21 Mart a kutlanır.

Türk Takvimi de bir gün 12 bölüme ayrılır, her bölüme Çağ adı verilirdi. Bir çağ iki saat, dolayısıyla bir gün de 24 saattir. Herbir çağ ise sekiz Keh ten ibarettir. Yılbaşı olarak gece-gündüz eşitliğinin yaşandığı 21 Mart, Nevruz günü olarak kutlanır.

Oniki Hayvanlı Takvim ve Melikşahın Celali Takvimi de yılbaşı olarak belirlenen 21 mart, Divânü Lügati -Türk e de ilkbaharın gelişi olarak belirtilir. Türk edebiyatı ve musikisine de Nevruz; Nevruz-ı Asl, Nevruz-ı Arap, Nevruz-ı Bayati, Nevruz-ı Hicaz, Nevruz-ı Acem ve Nevruz-ı Seba olarak girmiştir. Tarihte pek çok devlet tarafından bayram ve gelenek olarak kutlanmıştır. Bunların başında Anadolu beylikleri, Eski Mısır, İran, Safavi, Sasani, Moğollar, Selçuklu ve Osmanlı gelir.

Selçuklu ve Osmanlıda millî bayram olarak kutlanan Nevruz, Nevruziye adlı şiirlere ve şenliklerle ziyafet verilerek kutlanırdı. Özel olarak hazırlanan Nevruziye adlı macun Osmanlı döneminden kalan bir kültür olarak bu gün hâlâ Manisada 21 Mart a Mesir macunu şenlikleri yapılmaktadır. Alevi ve Bektaşiler arasında da kimi yorelerde eski takvime atfen Mart Dokuzu adi verilerek kutlanan Nevruzda özel ayinler yapılırdı, yine Zerdüştler ve Yezidilerde 21 Martı bayram olarak kabul etmişlerdir.

Resim ve Bilgiler İnternetten Alıntıdır.

****Şunlara da Bakabilirsiniz****

İlgili Şiirler

Açıklamalar

Sunu-Slaytlar

NE ZAMAN?

Haber Kategori
Sınav
Haber Kategori
Sınav
Haber Kategori
Sınav
Haber Kategori
Sınav
Haber Kategori
Ne Zaman
Haber Kategori
Haber

SON HABERLER